Zonnetelescoop testen voor veilig kijken

[markus17]

Hoi,

Ik heb ondertussen na maanden twijfelen een dubbel gestapelde Coronado aangeschaft, want na het zien van Hα-foto's had ik gewoon geen andere keuze. Het is de Coronado geworden omdat ze domweg wat goedkoper zijn dan een Lunt, en ik het op dit punt nog te riskant vond om zelf maar een ERF en de rest van de rits van filters in te zetten voor een bestaande kijkerbuis.

Omdat het ding nog even onderweg is had ik genoeg tijd om de handleiding alvast twee maal door te nemen. Maar er ontbreekt iets, hoe test ik of kijken ook echt veilig is?

Ik zoek een simpele test om te zien of kijken veilig is, voor het geval dat ik zo debiel ben het verkeerde prisma, zonder blokkeerfilter, erin te steken. Of gewoon het juiste filter gebruik maar het defect is geraakt.

Kan ik door m'n hand boven het oculair te houden voelen of er een probleem is? Hoe doen jullie dat? Ik heb maar één 'continue', na een tweede keer is het zicht 'game over'. Ik behoud ze liever beide.

Ik lees het graag,
Markus

 

[Neo]

Waarom vermoed je een probleem?
Om wat voor model gaat het, en is het geen nieuwe?

 

[markus17]

Het is de Solarmax 3 70/400 DS met BF10, nieuw uit de fabriek, als ze nog produceren tenminste, maar de winkel heeft die niet meer en moet bestellen.

Ik vermoed geen probleem, ook omdat de fabrikant claimt elke 'handgemaakte telescoop zelf op de zon te testen'. En omdat de winkel claimt 'elk filter zelf te testen want de kwaliteit kan nogal variabel zijn'. Hier parafraseer ik.

Ook zegt de fabrikant dat met normaal gebruik het blokkeerfilter niet achteruit gaat. Maar ik kan iets laten vallen, of iemand steekt het verkeerde diagonaal erin.

De handleiding vindt dat ik een checklist moet afwerken voordat ik kijk. Maar die laatste controle ontbreekt. Druk jij achteloos je oog in het oculair nadat je als tweede natuur de boel opstelt? Hoe weet je zeker dat het oculair veilig is?

Bedankt!

 

[Neo]

Hallo Markus,
Een aparte checklist weet ik niet of die als zodanig ergens beschreven is, maar in de Meade Instruments documentatie onder hoofdstuk Filter Safety - page 4 staat vermeld wat je in elk geval vóór elke sessie dient te controleren. Zonnekijkers zijn veilig als ze de fabriek verlaten. De checklist zal eerder zijn om vooraf te controleren of de kijker compleet is opgebouwd met de juiste componenten, die allemaal uiterlijk in orde zijn en zeker geen beschadigingen mogen vertonen. Dat alles doe je voordat de kijker überhaupt naar de zon gericht wordt.

"Safety - It is widely known that there are inherent dangers involved with observing the Sun. Meade Instruments has always been, is, and always will be, obsessed with the safety of its products. A proposed new product is not released until it has been fully proven that it can be made completely safe for the user. All Coronado instruments are tested and sealed at our facilities as complete, safe, and working units. Do not attempt to disassemble any Coronado product, doing so will void your warranty and could compromise your safety. Before each use make sure your fi lter does not appear damaged in any way, if you have any doubts please call our customer support. Meade is obsessed with safety and you should be too. We recommend you establish a safety checklist for each viewing session, ensuring that all adaptors, fi lters and blocking fi lters are installed and secure before aligning the system to the sun. Make this safety check part of your observing routine. Never leave a solar telescope unattended. An additional safety consideration is exposure to the Sun. Always use sunscreen, and wear a hat and long sleeved shirt while observing."

Ik kan je van alles vertellen maar de manual zoals deze vertelt eigenlijk alles wat je moet weten.
Kijk maar of je nog vragen hebt...

 

[markus17]

Ja, dat staat ook in mijn handleiding.

Hoe controlleer je het blokkeerfilter? Is een defect duidelijk op te merken? En mocht iemand te fout maken het verkeerde diagonaal te gebruiken, is de hitte dan ook duidelijk voelbaar op b.v. je hand?

 

[MichelB]

Tja, ik heb een Lunt en heb na aanschaf eigenlijk gelijk naar de zon gekeken. Ik heb geen seconde er bij stil gestaan of het ERF en de andere filter hun werk wel goed deden. Het is een gerenommeerd merk en ben er vanuit gegaan dat zij hun werk goed doen en een goed product opleveren.

 

[Neo]

Als je de spullen nieuw ontvangt is alles piekfijn in orde en zal het aan alle veiligheidseisen voldoen voor jarenlang probeemloos kijkplezier.
Natuurlijk vermeldt de fabrikant zo'n checklist, al is het maar om zich in te dekken tegen schadeclaims van mensen die er idiote dingen mee doen zoals dat verhaal over je kat drogen in een magnetron.

Wie zou er zomaar een andere diagonaal in jouw kijker steken, je laat de kijker toch niet zonder toezicht in de zon achter?

 

[sdn]

Ja, dat staat ook in mijn handleiding.

Hoe controlleer je het blokkeerfilter? Is een defect duidelijk op te merken? En mocht iemand te fout maken het verkeerde diagonaal te gebruiken, is de hitte dan ook duidelijk voelbaar op b.v. je hand?

Ja, dat zie je. Het veelvoorkomende gebrek is dat het ITF van Coronados de neiging heeft te gaan roesten. Dit is het “blauwgroene” wat grotere filter in de BF diagonaal. Bij een nieuwe zal het zowiezo wel in orde zijn maar bij een tweedehands kan je het ITF uit de BF schroeven (dit kraakt, en kost kracht!) en dan inspecteren. Het hoort er gaaf uit te zien, geen tekening of ringen enzo, en als je er doorheen kijkt hoor je een helder rood beeld te zien zonder ondoorzichtige wolkjes. Maar dan nog, zelfs als het ITF wat gecorrodeerd is, is het niet direct gevaarlijk-alleen gaat dit ten koste van het beeld. Zitten er gaten of scheuren in, dan is het natuurlijk foute boel. Maar dat kan ik me niet voorstellen.

En is het wel mis, dan kan je bij Beloptik een vervanging bestellen die veel beter schijnt te zijn. Heb ik tot nu toe niet gedaan, het ITF op mijn 10 jaar oude solarmax is dan wel licht gedelamineerd maar het is nog volledig transparant, beeld is prima.

Verder snap ik dat je je ogen wil beschermen, maar waarom zou je ooit je BF uit de focuser halen? Gewoon lekker gebruiksklaar opslaan. Bovendien kan je dit gemqkkelijk controleren, alle onderdelen zijn goudkleurig. Het valt echt wel op als er een zwart diagonaal in zit.

 

[markus17]

Ook ik ga ervan uit dat het apparaat piekfijn in orde is, en zal nooit een telescoop zonder toezicht of duidelijke instructies achter laten. Ik ga de kijker mèt handleiding en instructies wel uitlenen.

Dan nemen we even aan dat we het filter ook kunnen bekijken zonder het uit het diagonaal te halen.

Bedankt allen, nu alleen nog wachten.

 

[bart1805]

Goed moment om aan de zon te beginnen, is weer (langzaam) een beetje aan het ontwaken.
Het idee achter deze kijker is nou juist dat je hem ook 's nachts kunt gebruiken. Je schroeft het 60mm etalon er af. Ander diagonaal achterin en daarna heb je een 70mm f/5.7 kijker.
Wat was je overweging om voor deze kijker en niet bijvoorbeeld voor de Lunt 60mm te kiezen?

 

[markus17]

Beste Bart, komen we nu in een interessant stadium wat de zon's langjarige cyclus betreft? Ik volg het nog niet, maar dat gaat wel veranderen.

Het is voor de zon inderdaad een 60mm kijker, niet al te groot. Maar met een dubbele etalon zijn ze iets minder prijzig dan een Lunt-equivalent. En als beginner zit op nu op een punt waar ik voor meerdere dingen veel geld moet besteden.

Wat me trouwens ineens opvalt, is dat er blijkbaar twee soorten DS-telescopen van Lunt zijn. Ik zie telescopen die DS hebben met één pressure tuner, èn buizen met twee! Met de voorgenoemde kun je dan zeker maar één instellen?

Met deze kan ik ze beide bedienen plus de `Rich View Tuner` aan de voorkant, wat dat ook maar moet voorstellen, kom ik nog achter.

Ook vind ik dat er teveel Lunts zijn om te kiezen, veel opties voor elke diameter die ik nog lang niet begrijp. Eigenlijk wilde ik de 90mm, maar die zou te zwaar voor de monteringen zijn, en op dit moment dus ook te duur.

Bedankt!

 

[bart1805]

Etalons heb je in verschillende typen. Bij Lunt en Coronado zie je etalons die je voor de lens schroeft, etalons die vlak voor de focuser zijn geschroefd. De tweede variant (back-etalons) zijn in principe kleiner en dus goedkoper dan de front etalons. Maar kun je ook instellen, dat kan op verschillende manieren: door tilttuning of pressuretuning. Je kunt ook (en dat is wat je hebt gezien denk ik) twee pressuretuners combineren.
Alle mogelijke combinaties zijn inderdaad mogelijk, het is een soort snoepwinkel. Klopt dat de zon een elfjarige cyclus heeft, zie bijvoorbeeld: https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/zonnevlekken De voorspellingen varieren een beetje, maar de komende jaren gaat het weer interessanter worden, vorig jaar waren er heel lange periodes dat er bijvoorbeeld geen enkele zonnevlek te zien was. Of er wel of niet iets te spotten valt kun je hier mooi volgen: http://halpha.nso.edu/

 

[markus17]

Je hebt gelijk, het is net een7 snoepwinkel van. Maar goed dat ik dat spul niet lust.

Die laatste link is wel handig, bedankt!