Spectografie (klik hier als je geinteresseerd bent)

Hallo Sander,

Ik ben even wezen opwarmen aan de Middelandse zee. Daarom komt mijn reactie nu pas.

De vraag aan Edmund Optics ging er om dat volgens de richtlijnen van Edmund optics configuratie 1 gebruikt moet worden. Dat betekent dat de breedte van de uitgaande bundel groter is dan die van de inkomende bundel. Dat terwijl ofwel het objectief ofwel het tralie ook al een stuk breder moet zijn dan de bundel op zich. Dat is dan weer vanwege de spreiding van de bundels voor verschillende golflengtes. Daarom zou ik liever configuratie 2 gebruiken. Dan is de uitgaande bundel smaller dan de ingaande bundel en heb je meer speelruimte met de objectiefdiameter. Het lijkt mij dat dat ook zou moeten kunnen door de stralengang om te keren. Je moet er natuurlijk wel op letten dat vanwege de schuine ligging van de vlakke banden in "ruled grating" er maar een kant ten opzichte van de primaire bundel is die je kunt gebruiken maar daar is ook aan voldaan als je alleen de stralengang omkeert. Ik wil nu dus toch wel configuratie 2 gaan proberen.

Wat de hoek van 90 graden betreft, had ik in de eerste vorm van de spectrograaf ook een veel kleinere hoek. Maar daarin gebruikte ik het objectief van de webcam. Daar had ik zoveel van het plastic rond het objectief weggevijld dat de diameter van het objectief vrijwel gelijk was aan de diameter van de optische bundel. Als ik een standaard objectief gebruik dan is de buitendiameter altijd een stuk groter dan de diameter die echt beschikbaar is voor de lichtdoorgang. Daardoor zal de hoek altijd een stuk minder van 90 graden kunnen afwijken dan zuiver optisch gezien noodzakelijk is. Ik zou dus ofwel zelf een nieuwe behuizing voor de lenzen in het objectief moeten maken ofwel accepteren dat er vrijwel geen winst te behalen is door die hoek kleiner dan 90 graden te maken. Dit is natuurlijk ook een punt waardoor de Littrow configuratie veel populairder is dan de niet-Littrow configuratie. Maar het is altijd leuk om te kijken of deze manier mogelijk is met een acceptabel resultaat.

Een extra probleem is dat naarmate de hoek tussen ingaande en uitgaande bundel scherper is, het objectief verder van het tralie af gezet moet worden. Dat maakt het probleem met de spreiding van de bundels voor verschillende golflengtes dan weer groter.

Victor
 
Spectroscopie in Vlaanderen

Spectroscopie in Vlaanderen

Ook in Vlaanderen is er een groeiende belangstelling voor spectrografie.
Gisteren werd een kursus spectroscopie in Gent afgesloten en van de 38 aanwezige amateur-astronomen wil er, na bevraging, meer dan de helft op dit pad verdergaan.
Traditiegetrouw organiseert de volkssterrenwacht Armand Pien, ook gekend onder de naam VSRUG (Vrienden van de oude Sterrenwacht van de Rijks Universiteit Gent) om de 2 Jaar een kursus spectrografie. In het verleden werd vooral de nadruk gelegd op sterclassificatie, uitgaande van bestaande spectra. Dit jaar was er een nieuwe docent, Marc Trypsteen, die het geheel veel breder aanpakte. De kursus werd dan ook gespreid over 5 weken (1 avond per week). Volgende onderwerpen kwamen aan bod:
- Theorie
- Spectra
- Spectroscopen. Bekijken, betasten en experimenteren met de SA100, de Alpy, de Dados, de Lhires III, de Eshel van Sheliak (in zijn onderdelen in het leslokaal maar ook opgesteld in de koepel met telescoop van de UGent ) , SGS van SBIG en vele kleinere "kijk" spectroscopen. (Zelden zoveel spectroscopen bij elkaar gezien.)
- Software. Vergelijking en hands-on: Vspec, Rspec, Bass (John Paraskeva vroeg zich af wat er gaande was in België na zoveel aanvragen voor zijn project) en ISIS.
- Pro-Am samenwerking in een internationale context. Presentaties en nieuwigheden voorgesteld in de bijeenkomst Aspekt van de VdS in Keulen.

Marc heeft, als amateur, reeds lange tijd ervaring met zijn Dados en de laatste tijd ook met zijn Alpy.
Van de professionele kant stak Guy Wauters (UGent) een hanje toe met de praktische demonstratie van de Echelle Spectroscoop.

Al bij al een heel geslaagde kursus. Een vervolg zal er heel waarschijnlijk komen.
Groeten
Hugo
 
Zijn deze geïnteresseerden toevallig ook variabilist?
De stap naar spectroscopie lijkt mij dan een logische.
 
Laatst bewerkt:
Misschien nog een kleine aanvulling op de post van Hugo . We proberen wat scholen warm te maken voor een project eenvoudige spectroscopie.
Zoals zoveel keer gebeurt bij de werkgroep kijkerbouw : 'ik kom met de ideeën , en iemand anders mag die uitwerken.'
In dit geval was dit dus Hugo. Hij hield deze presentatie op 14 mei bij de infosessie voor leerkrachten. ( presentatie wordt nog iets aangepast)
Hopelijk vinden we nu enkele scholen....
 
Er waren geen variablisten op de kursus.

Geeft niet.
Iedere zichzelf respecterende spectroscopist wordt vanzelf variabilist. Kijk maar naar de eerder genoemde sterren:

Betelgeuze - spectrum M2Iab - halfregelmatig veranderlijke superreus, type SRc
Aldebaran - K5III - onregelmatig veranderlijk, type Lb (onzeker); "the star is surrounded by an infrared emission envelope"
Capella - G5IIIe+F9III <--- hé, is dit een spectroscopische dubbelster? Vermoedelijk veranderlijk; type nog onbekend. Wie gaat dat onderzoeken? Variaties in radiële snelheid te zien in het spectrum?
Alpha Per - F5Ib - vermoedelijk veranderlijk; type nog onbekend
Regulus - B7V - vermoedelijk veranderlijk; type nog onbekend
Epsilon Ori - B0.5Iabea - veranderlijke supperreus van het type Alpha Cygni
 
Inderdaad, een spectrocopist is meestal wel geinteresseerd in variabele spectra......anders xou het leven wel erg saai worden. Dat is juist het interessante aan spectroscopie: je kan iets waarnemen dat verandert! Het is een veel dynamischer aspect van de hobby in tegenstelling tot bijvoorbeeld deepsky astrofotografie.
 
Vraagje van een geïnteresseerde variabilist: in die hierboven vermelde presentatie wordt gesproken over de Star Analyser 100. Die kan je gewoon in je oculair inschroeven waarna je sommige spectraallijnen al visueel kunt waarnemen. Tenminste, dat heb ik ervan begrepen.
Tot welke magnitude sterren kan je dit verwachten, uitgaande van een 18cm Maksutov?
 
Je kunt de SA100 wel in je oculair schroeven, maar dan krijg je een spectrum dat even hoog is als het airy-schijfje.
je zult dus nog een cylindische lens moeten introduceren om het spectrum in de hoogte (dus loodrecht op de dispersierichting) te vergroten.
Hoe diep je kunt gaan weet ik niet, maar je moet je realiseren dat bijvoorbeeld een magintude 5 ster geheel versmeerd wordt.
 
Ik kreeg hier net het antwoord binnen van Guy. Hugo heeft ervaring met die SA100 : hij zal wel verder hierop ingaan :
antwoord van Guy :

Moeilijk te zeggen omdat de Star Analyser niet vaak visueel gebruikt wordt.
Meestal gaat men fotografisch om achteraf het spectrum te kunnen verwerken.

Misschien heeft Hugo ervaring met visueel werken met de Star Analyser 100?
Ik schat dat magnitude 6 haalbaar moet zijn...maar het spectrum zal zwak worden.

Voor fotografisch werk bestaat er een calculator voor de Star Analyser 100 : http://www.patonhawksley.co.uk/calculator/
 
Behalve de cilindrische lens is er nog een mogelijkheid om het visuele spectrum wat groter te maken. Ik vond het volgende in een online handleiding:

19 Can I use the STAR ANALYSER for visual observations?

Yes, though the length of the spectrum will be rather short unless you can mount the STAR

ANALYSER some distance before the eyepiece. This can be achieved for example by screwing it into

the ingoing side of a diagonal threaded for filters
. (Note that achieving sufficient distance may be a

problem with some telescopes, particularly Newtonians where inward focus travel tends to be limited)

A cylindrical lens fixed over the eyepiece can be useful to spread the width of the spectrum and make

the lines more visible. Tapping the eyepiece sometimes produces a similar effect.

Nu nog erachter komen tot hoe diep je visueel kunt gaan
 
Dat is juist het interessante aan spectroscopie: je kan iets waarnemen dat verandert! Het is een veel dynamischer aspect van de hobby in tegenstelling tot bijvoorbeeld deepsky astrofotografie.

Je kan als Deep Sky fotograaf proberen een filmpje te maken van bv een sterbedekking of van de helderheidsveranderingen van een Mira ster. Of zelfs van de veranderingen in Hubble's variable Nebula.

Er is alleen niemand die het doet. Wel begrijpelijk voor mensen in Nederland en Belgie, zelden goed weer en er is nog heel veel anders waar te fotograferen.
 
Ik ben het afgelopen jaar ook een tijdje actief bezig geweest met spectroscopie alleen de laatste tijd komt er weinig van door het slechte weer, studie en verschillende projecten.
Ik gebruikte een 100lines/mm tralie van JTW Astronomy in combinatie met een ALccd5.2 of Canon 400D.
Hiermee heb ik al wat spectra geschoten van een aantal heldere sterren en saturnus.
Ook had ik komeet Lovejoy en de manen van saturnus geprobeerd, maar het signaal was te zwak om er wat uit te halen.

Ik ben wel geïnteresseerd in metingen doen aan helderheid en spectra van variabele sterren, asteroïdes etc, maar merk dat ik er eigenlijk nog te weinig vanaf weet om er wat zinnigs mee te doen.
Ik heb ook wat beginnen liggen van montering/camera aansturing dmv ascom, platesolving met pinpoint of astrometry.net, opnamen uitlijnen en een algoritme dat zoekt naar bewegende objecten tussen de opnamen.
Het lijkt mij wel een uitdaging om dit te combineren en zo het opnemen, bewerken en analyseren te automatiseren, zodra ik wat meer tijd heb ga ik hier weer mee experimenteren.
Naar de boeken van RefractorPhill ga ik eens kijken, maar ben ook benieuwd of iemand bv een online course op platforms als Coursera weet waar ik nog wat meer info kan vinden?
Ik ben op zoek naar informatie waar ook ingegaan wordt op de formules en hoe je het spectrum van dubbelsterren/supernova's moet interpreteren, het liefst zonder dat ik hiervoor een complete studie hoef te volgen :)
 
In het boek "Grating Spectroscopes and How to Use Them" van Ken Harrison (Patrick Moore's series) staat op p.7 een korte uitleg over: "Is a Grating Good for Visual Observing?"
Hij start met de uitleg: " The SA100 grating is not designed for visual use ..." Toch geeft hij een uitleg met een paar fotos hoe de grating kan gebruikt worden met een 28 mm oculair.
Het essentiele van dit hoofdstukje werd door Paul reeds goed samengevat.
Zelf heb ik de SA100 nooit visueel uitgeprobeerd.
Waarom zou je als variablist het spectrum visueel willen gebruiken? Ik denk dat het visueel heel moeilijk is om helderheidsverschillen waar te nemen bij specifieke golflengten en dat de spectra die je visueel kan waarnemen zich beperken tot hoogstens magnitude 4 a 5 sterren.

Wat deelname van variablisten betrof aan de kursus spectrografie in Gent, denk ik dat dit te maken heeft met een geografische spreiding van deze groep in het Vlaamse landsgedeelte. De mensen van de werkgroep WGVAR van de VVS zijn bijna uitsluitend in het oosten gesitueerd (Antwerpen, Limburg, Vlaams-Brabant), terwijl de kursus doorging in het westen. De afstand en verplaatsingstijd maakte het er voor hen niet gemakkelijk op.
Groeten
Hugo
 
Hallo Sander,

Inmiddels heb ik mij afgemeld voor alle discussies op astroforum. Wat mij indertijd wel erg verbaasd heeft is hetvolgende: Op grond waarvan heb jij indertijd de conclusie getrokken dat ik op het gebied van spectroscopie van toeten nog blazen weet. In het antwoord ben ik inmiddels niet meer geinteresseerd.

Victor
 
Ik heb een (oude) baader "blaze-gitter" spektroskoop, die veel op de SA=100 lijkt (met een 2x hogere resolutie) en met optionele cylinderlens. Ik heb altijd veel moeite gehad die visueel te gebruiken. Het kan zeker aan mij liggen, maar voor mij is contrast van de lijnen zo gering dat ik ze niet zie. Alleen bij de helderste sterren, zo magnitude 1 (met 10 cm teleskoop) zijn voor mij de spektralllijnen zichtbaar.

Groeten, Sander
 
Terug
Bovenaan Onderaan