Spectografie (klik hier als je geinteresseerd bent)
- Onderwerp starter aj55
- Startdatum
Present!
Nog in erg bescheiden vorm, met een zelfbouw primitief bij-elkaar-raapsel, en zelf geschreven software als ik zo ver kom dat ik iets heb dat het analyseren waard is.
Voorlopig heb ik me op dit vlak bezig gehouden met met name daglicht hemel/wolkenspectra, maar ook een keer een jupitertje en orion geschoten.
Nog in erg bescheiden vorm, met een zelfbouw primitief bij-elkaar-raapsel, en zelf geschreven software als ik zo ver kom dat ik iets heb dat het analyseren waard is.
Voorlopig heb ik me op dit vlak bezig gehouden met met name daglicht hemel/wolkenspectra, maar ook een keer een jupitertje en orion geschoten.
patrickduis
Moderator
Ik heb een 100l/mm JTW Vega blazed grating. Een L-200 600/1200l/mm spectroscoop is in aanbouw.
Montering is ook vervangen door zware ASH, 2e hands lodestar aangeschaft voor guiden op slit.
Heb al enkele 100l/mm experimenten achter de rug, dat smaakt naar meer, ben daarom mijn hele setup aan het ombouwen. Schiet helaas niet op door alle Halley bouwprojecten.
Montering is ook vervangen door zware ASH, 2e hands lodestar aangeschaft voor guiden op slit.
Heb al enkele 100l/mm experimenten achter de rug, dat smaakt naar meer, ben daarom mijn hele setup aan het ombouwen. Schiet helaas niet op door alle Halley bouwprojecten.
Paul Gerlach
Mars
Ik ben al een paar jaar bezig met astrospectrografie. Begonnen met een simpel tralie van Baader (vergelijkbaar met de Star Analyser 200) en later is daar een DADOS spectrograaf bij gekomen welke ik veelvuldig gebruik. De laatste paar maanden is mijn DADOS spectrograaf zelfs niet meer van mijn telescoop geweest.
Ik verricht op dit moment waarnemingen aan SN2014J in M82, nova Cep 2014 en nova Cyg 2014 en stuur mijn data naar de ARAS groep. Net zoals ik dat vorig jaar ook voor nova Del 2013 heb gedaan.
Software die ik hiervoor gebruik: Astroart 5.0, Visual Spec en IRIS. Op dit moment ben ik aan het stoeien met BASS (Basic Astronomical Spectroscopy Software) welk voor mij een interessante vervanger van Visual Spec en IRIS kan worden.
Ik verricht op dit moment waarnemingen aan SN2014J in M82, nova Cep 2014 en nova Cyg 2014 en stuur mijn data naar de ARAS groep. Net zoals ik dat vorig jaar ook voor nova Del 2013 heb gedaan.
Software die ik hiervoor gebruik: Astroart 5.0, Visual Spec en IRIS. Op dit moment ben ik aan het stoeien met BASS (Basic Astronomical Spectroscopy Software) welk voor mij een interessante vervanger van Visual Spec en IRIS kan worden.
GuusGilein
PKS 0716+71
Misschien interessant voor de liefhebbers van spectografie: van 16 tot 18 mei houdt de Duitse werkgroep haar jaarlijkse bijeenkomst in Keulen:
http://www.spektralklasse.de/
Hier is het programma: http://www.spektralklasse.de/downloads/programm.pdf
http://www.spektralklasse.de/
Hier is het programma: http://www.spektralklasse.de/downloads/programm.pdf
Ik zal zelf ook maar even ;-)
Ik ben begonnen met een SA100 en heb daar sinds vorig wknd een SA200 bij.
Verder heb ik een SBIG SGS (wordt niet meergemaakt) en een L-200 in bestelling.
Dit achter een 9,25 SCT danwel een Vixen VMC200L op een AltAz-EQ6 met EQMOD.
Software op dit moment VSPEC en CCDOPS voor de SBIG (ST2000XE)
Groet Arnold
@Patrick: BASS?? Kan je hiet iets meer over vertellen? Ik vind de leercurve van VSPEC al steil.....
Ik ben begonnen met een SA100 en heb daar sinds vorig wknd een SA200 bij.
Verder heb ik een SBIG SGS (wordt niet meergemaakt) en een L-200 in bestelling.
Dit achter een 9,25 SCT danwel een Vixen VMC200L op een AltAz-EQ6 met EQMOD.
Software op dit moment VSPEC en CCDOPS voor de SBIG (ST2000XE)
Groet Arnold
@Patrick: BASS?? Kan je hiet iets meer over vertellen? Ik vind de leercurve van VSPEC al steil.....
patrickduis
Moderator
Bass ken ik niet. Ik gebruik Vspec. Heb destijds een filmpje van Paul gekregen m.b.t. het calibreren van een spectrum. Misschien kan Paul hier een download linkje posten.
Hoi, ik ben nieuw hier op het forum.
Eigenlijk ben ik aktiever op de Duitse en Zwitserse spektraalforen, omdat ik daar [in de buurt] woon. Of eigenlijk ook niet zo aktief, want tussen werk (toevallig ook spektroskopie
) en familie blijft weinig tijd.
Heb een C9 op EQ-6 met enige zelfgebouwde (en gedeeltelijk ook weer geplunderde, voor de onderdelen) spektrografen.
Momentaan gebruik ik een "klassieke" traliespektrograaf met lage resolutie. Ben een website aan het voorbereiden, maar zoals dat bij mij gaat zal dat nog wel een paar weekjes duren (moet nog oplossen hoe ik mijn privacy bescherm zonder de strenge Duitse wetten te overtreden: in D moet namelijk bij elke website naam, adres en telefoonnummer vermeld worden en er zijn gespecialiseerde advocaten die proberen overtreders op te sporen om ze dan te chanteren: betaal 1000 EUR of anders....)
Ik heb wat geschreven over mijn vorige projekt, een echelette-spektrograaf: http://www.astronomie.info/forum/viewtopic.php?f=28&t=5091
Omdat voor de echelette spektrum reduktie geen software beschikbaar was, heb ik zelf een [spaghetti-]code in python geschreven.
Voor de gewone spektrograaf is IRIS van Christian Buil echter eenvoudiger te bedienen...als je weet hoe het gaat.
Het heeft echter voordelen om met python (+pyfits + matplotlib) maar snel een fits file te kunnen open en te kunnen zien wat er precies in zit (als je in python kunt programmeren).
Ik ben van plan dit jaar naar de spektroskopieworkshop in OHP te gaan: http://www.astrosurf.com/thizy/ohp2014/
Is wel ver weg en niet goedkoop, maar ik was er al eens eerder en is een uitstekende gelegenheid om te leren IRIS of VSPEC te bedienen. Bovendien krijg ik in die week daar meer spektra als anders in 3 maanden.
Groeten, Sander
Eigenlijk ben ik aktiever op de Duitse en Zwitserse spektraalforen, omdat ik daar [in de buurt] woon. Of eigenlijk ook niet zo aktief, want tussen werk (toevallig ook spektroskopie
) en familie blijft weinig tijd.Heb een C9 op EQ-6 met enige zelfgebouwde (en gedeeltelijk ook weer geplunderde, voor de onderdelen) spektrografen.
Momentaan gebruik ik een "klassieke" traliespektrograaf met lage resolutie. Ben een website aan het voorbereiden, maar zoals dat bij mij gaat zal dat nog wel een paar weekjes duren (moet nog oplossen hoe ik mijn privacy bescherm zonder de strenge Duitse wetten te overtreden: in D moet namelijk bij elke website naam, adres en telefoonnummer vermeld worden en er zijn gespecialiseerde advocaten die proberen overtreders op te sporen om ze dan te chanteren: betaal 1000 EUR of anders....)
Ik heb wat geschreven over mijn vorige projekt, een echelette-spektrograaf: http://www.astronomie.info/forum/viewtopic.php?f=28&t=5091
Omdat voor de echelette spektrum reduktie geen software beschikbaar was, heb ik zelf een [spaghetti-]code in python geschreven.
Voor de gewone spektrograaf is IRIS van Christian Buil echter eenvoudiger te bedienen...als je weet hoe het gaat.
Het heeft echter voordelen om met python (+pyfits + matplotlib) maar snel een fits file te kunnen open en te kunnen zien wat er precies in zit (als je in python kunt programmeren).
Ik ben van plan dit jaar naar de spektroskopieworkshop in OHP te gaan: http://www.astrosurf.com/thizy/ohp2014/
Is wel ver weg en niet goedkoop, maar ik was er al eens eerder en is een uitstekende gelegenheid om te leren IRIS of VSPEC te bedienen. Bovendien krijg ik in die week daar meer spektra als anders in 3 maanden.
Groeten, Sander
Paul Gerlach
Mars
Welkom Sander!
Zo te zien heb jij al heel wat hands-on ervaring met spectrografie.
Ik heb je naam volgens mij wel eens voorbij zien komen op de site van Vds (vakgroep spectroscopie).
Wellicht dat ik je in de toekomst om advies mag vragen als ik zelf een spectrograaf ga bouwen? Ik wil daarbij het spleet/autoguiding-deel van de DADOS gebruiken.
Wat het precies moet gaan worden weet ik nog niet.
Groet,
Paul
Zo te zien heb jij al heel wat hands-on ervaring met spectrografie.
Ik heb je naam volgens mij wel eens voorbij zien komen op de site van Vds (vakgroep spectroscopie).
Wellicht dat ik je in de toekomst om advies mag vragen als ik zelf een spectrograaf ga bouwen? Ik wil daarbij het spleet/autoguiding-deel van de DADOS gebruiken.
Wat het precies moet gaan worden weet ik nog niet.
Groet,
Paul
Paul, bedankt voor de bloemen (zoals we hier in D zeggen), ik heb een beetje op deze site rondgesurft en kan dat gelijk retour geven.
Vooral jouw 3-uur spektrum van de toch zeer zwakke "R CrB"-achtige ster 0953+33 vind ik erg goed.
Ik ben inderdaad lid van de VdS en ook bij de groep rond Ernst Pollmann, ASPA (http://astrospectroscopy.de).
Ernst heeft de VdS groep spectroskopie opgericht maar door verschillende persoonlijke konflikten is dat helaas uit elkaar gegaan.
Sowieso denk ik dat er te veel versnippering is. Dit is nu al het 6e forum waar ik bij rondkijk.
Anderzijds is er een sterke interaktie tussen vooral de Duitsers en de Fransen (vooral de groep waaruit de firma Shelyak is ontstaan).
Ik hoop dat, naast de Zwitsers, ook de Nederlanders zich daarbij aansluiten. Daarom had ik ook mijn bezoek aan OHP vermeld. Dat is een goede gelegenheid voor "community-building" met kollegas uit D, F, US, CH.
Voor jullie dichter bij de deur is natuurlijk de VdS meeting in Keulen, volgende week (16-18 mei).
Ikzelf ben daar dit jaar niet bij, omdat het voor mij toch ver weg is en het familiebudget niet helemaal aan de hobby kan opgaan.
Natuurlijk wil ik graag advies geven over zelfbouw van een spektrograaf. Waarbij ik denk dat samen diskussieren over een ontwerp nuttiger is als "advies".
Ten eerste ben ik niet alwetend, en bovendien is elk instrument een kompromis, en mijn voorkeur kan daar heel anders zijn als de jouwe.
En misschien zie jij ook dingen, waaraan ik niet gedacht heb.
Ik denk dat het beste advies is, om niet gelijk het perfekte instrument te willen bouwen.
Waarschijnlijk merk je na de eerste versie dat een aantal dingen niet zo funktioneren als je gehoopt had, en dan begin je weer overnieuw.
Bij mij was de gedachte achter mijn eerste 2 ontwerpen goed, maar mechanisch bleek het niet te werken.
Ik ben een voorstander geworden van kleine stapjes. Simpel beginnen, van fouten leren, en dan uitbouwen.
Bovendien kan het zijn dat je eerst fokusseert op hoge resolutie, dan merkt dat je alleen maar de helderste sterren kunt meten, en dan wilt overstappen naar lagere resolutie. Of omgekeerd.
Dan kun je ook weer opnieuw beginnen.
Er zijn ook mensen die precies weten wat ze willen en dat dan ook gelijk efficient kunnen omzetten. Ik zelf hoor daar niet zo bij.
Wat het hergebruik van de Dados slitmodule betreft: ik denk dat een luxe-probleem van de Dados is, dat het een goed doordacht allround concept is.
200 l/mm grating voor lage resolutie, en 900 l/mm voor middel-resolutie.
Je zou er aan kunnen denken met een extra grating (300 l/mm of 600 l/mm) een tussenwaarde te nemen (meer als 900 l/mm gaat niet).
Ik weet niet of het zo zinvol is hier met zelfbouw van alleen het spektrograaf gedeelte een (relatief kleine ?) verbetering te maken.
Maar het is zeker mogelijk met zelfbouw een spektrograaf te maken die "beter" is voor lage resolutie, of een voor hoge resolutie.
In welke richtihg denk je zo?
Groeten, Sander
Vooral jouw 3-uur spektrum van de toch zeer zwakke "R CrB"-achtige ster 0953+33 vind ik erg goed.
Ik ben inderdaad lid van de VdS en ook bij de groep rond Ernst Pollmann, ASPA (http://astrospectroscopy.de).
Ernst heeft de VdS groep spectroskopie opgericht maar door verschillende persoonlijke konflikten is dat helaas uit elkaar gegaan.
Sowieso denk ik dat er te veel versnippering is. Dit is nu al het 6e forum waar ik bij rondkijk.
Anderzijds is er een sterke interaktie tussen vooral de Duitsers en de Fransen (vooral de groep waaruit de firma Shelyak is ontstaan).
Ik hoop dat, naast de Zwitsers, ook de Nederlanders zich daarbij aansluiten. Daarom had ik ook mijn bezoek aan OHP vermeld. Dat is een goede gelegenheid voor "community-building" met kollegas uit D, F, US, CH.
Voor jullie dichter bij de deur is natuurlijk de VdS meeting in Keulen, volgende week (16-18 mei).
Ikzelf ben daar dit jaar niet bij, omdat het voor mij toch ver weg is en het familiebudget niet helemaal aan de hobby kan opgaan.
Natuurlijk wil ik graag advies geven over zelfbouw van een spektrograaf. Waarbij ik denk dat samen diskussieren over een ontwerp nuttiger is als "advies".
Ten eerste ben ik niet alwetend, en bovendien is elk instrument een kompromis, en mijn voorkeur kan daar heel anders zijn als de jouwe.
En misschien zie jij ook dingen, waaraan ik niet gedacht heb.
Ik denk dat het beste advies is, om niet gelijk het perfekte instrument te willen bouwen.
Waarschijnlijk merk je na de eerste versie dat een aantal dingen niet zo funktioneren als je gehoopt had, en dan begin je weer overnieuw.
Bij mij was de gedachte achter mijn eerste 2 ontwerpen goed, maar mechanisch bleek het niet te werken.
Ik ben een voorstander geworden van kleine stapjes. Simpel beginnen, van fouten leren, en dan uitbouwen.
Bovendien kan het zijn dat je eerst fokusseert op hoge resolutie, dan merkt dat je alleen maar de helderste sterren kunt meten, en dan wilt overstappen naar lagere resolutie. Of omgekeerd.
Dan kun je ook weer opnieuw beginnen.
Er zijn ook mensen die precies weten wat ze willen en dat dan ook gelijk efficient kunnen omzetten. Ik zelf hoor daar niet zo bij.
Wat het hergebruik van de Dados slitmodule betreft: ik denk dat een luxe-probleem van de Dados is, dat het een goed doordacht allround concept is.
200 l/mm grating voor lage resolutie, en 900 l/mm voor middel-resolutie.
Je zou er aan kunnen denken met een extra grating (300 l/mm of 600 l/mm) een tussenwaarde te nemen (meer als 900 l/mm gaat niet).
Ik weet niet of het zo zinvol is hier met zelfbouw van alleen het spektrograaf gedeelte een (relatief kleine ?) verbetering te maken.
Maar het is zeker mogelijk met zelfbouw een spektrograaf te maken die "beter" is voor lage resolutie, of een voor hoge resolutie.
In welke richtihg denk je zo?
Groeten, Sander
Maar ook met een simpele setup zijn al leuke spektra te maken. Prisma aan een Cokin filteradapter op 135mm F3.5 telelens met gewone Canon 350D. Zonder volgen ! Door de aardrotatie worden de spektra mooi verbreed. Gaat natuurlijk alleen met de helderste sterren.
Het prisma is van Surplus Shed (made in India, $20).
Van boven naar beneden:
Betelgeuze (M2Iab)
Aldebaran (K5III)
Capella (G5III)
Alpha Per (F5Ib)
Regulus (B7V)
Epsilon Ori (B0Ib)
Sander
Het prisma is van Surplus Shed (made in India, $20).
Van boven naar beneden:
Betelgeuze (M2Iab)
Aldebaran (K5III)
Capella (G5III)
Alpha Per (F5Ib)
Regulus (B7V)
Epsilon Ori (B0Ib)
Sander
Bijlagen
Laatst bewerkt:
patrickduis
Moderator
Goed man!
Paul Gerlach
Mars
Ik dacht dat "Bedankt voor de bloemen" was voorbehouden aan een vooraanstaand Christelijk kerkleider :wink:.
Ook Keulen is voor mij best wel een flinke trip en een paar dagen daar bivakeren zit er op dit moment niet in.
Ik heb zelf het idee (maar corrigeer me maar als ik het mis heb) dat ze in Duitsland vooral op het technisch vlak van de spectroscopie bezig zijn en de Fransen meer met het waarnemen zelf.
Spectroscopie is, gezien het beperkt aantal ameteurs dat zich hiermee bezig houdt, al snel een internationale aangelegenheid. Leuk maar zielsverwanten dichter bij huis vinden is mooi.
Natuurlijk bedoel ik ook advies in de vorm van een open discussie. Dat is veel productiever.
Ik ben er zelf nog zeker niet uit wat ik wil. Hoge resolutie heeft zijn beperkingen in zowel magnitude als spectraal bereik (instrumenten als de eShel uitgezonderd).
Het liefst zou ik een Lhires III en een Alpy willen bezitten maar dat zit er financieel voorlopig niet in. Verder ben ik het type dat de kreet 'if it ain't broken, don't fix it' ter harte neemt. Dus ik zal de DADOS zeker niet snel uit elkaar slopen.
Ik ben over het algemeen best tevreden met dit instrument. Met het 200 l/mm tralie haal ik een gemiddelde resolutie van R=700 en het 900 l/mm geeft mij R=4000 welke ik weet op te krikken met een 2x barlow naar R=6000 (rond h-alpha).
Eigenlijk wil ik een hogere resolutie kunnen gebruiken (R=10.000 - 15.000) maar ik wil niet de lage resolutie mogelijkheid van de DADOS opofferen...
Groeten, Paul
Ook Keulen is voor mij best wel een flinke trip en een paar dagen daar bivakeren zit er op dit moment niet in.
Ik heb zelf het idee (maar corrigeer me maar als ik het mis heb) dat ze in Duitsland vooral op het technisch vlak van de spectroscopie bezig zijn en de Fransen meer met het waarnemen zelf.
Spectroscopie is, gezien het beperkt aantal ameteurs dat zich hiermee bezig houdt, al snel een internationale aangelegenheid. Leuk maar zielsverwanten dichter bij huis vinden is mooi.
Natuurlijk bedoel ik ook advies in de vorm van een open discussie. Dat is veel productiever.
Ik ben er zelf nog zeker niet uit wat ik wil. Hoge resolutie heeft zijn beperkingen in zowel magnitude als spectraal bereik (instrumenten als de eShel uitgezonderd).
Het liefst zou ik een Lhires III en een Alpy willen bezitten maar dat zit er financieel voorlopig niet in. Verder ben ik het type dat de kreet 'if it ain't broken, don't fix it' ter harte neemt. Dus ik zal de DADOS zeker niet snel uit elkaar slopen.
Ik ben over het algemeen best tevreden met dit instrument. Met het 200 l/mm tralie haal ik een gemiddelde resolutie van R=700 en het 900 l/mm geeft mij R=4000 welke ik weet op te krikken met een 2x barlow naar R=6000 (rond h-alpha).
Eigenlijk wil ik een hogere resolutie kunnen gebruiken (R=10.000 - 15.000) maar ik wil niet de lage resolutie mogelijkheid van de DADOS opofferen...
Groeten, Paul
Frankrijk<->Duitsland: het klopt wel dat in het VdS forum veel minder waarnemingen getoont worden dan bij ARAS.
Ik denk dat daar een paar faktoren bij elkaar komen.
In zuid-F hebben ze veel meer mooi weer. In F zijn een handvol zeer aktieven, als je die eruit neemt blijft in de breedte ook niet zoveel over.
In D zijn ook een wel een paar zeer aktieven. Iemand als Pollmann publiceert datapunten waarachter honderden spectra staan. Anderen meten hoofdzakelijk voor zich zelf omdat ze een beetje gefrustreerd zijn dat als ze resultaten laten zien, daar dan geen reaktie op komt.
Dan zijn er nog de eeuwige zelfbouwers die het leuk vinden konstant hun apparatuur te verbeteren en die nooit veel verder komen als een paar testspektra. Ergens klopt het clichee ook wel dat de D "gruendlicher" zijn, was natuurlijk ten koste van de kwantiteit gaat.
In D wordt geloof ik meer in de breedte geexperimenteerd (in een paar jaar is de VdS spektroskopie van 20 naar 200 leden geexplodeert, ook als in het forum vaak dezelfde mensen te zien zijn).
Ik heb een beetje de indruk dat in F de oude hazen uit de experimenteerfase zijn (met uitzondering van C.Buil) en een gesetteld waarnemingsprogramma hebben, terwijl in D de meesten nog niet zover zijn.
Ik weet zelf ook nog niet zo wat ik wil. Ben ook nog een beetje in de "ontdekkingsfase" wat praktisch mogelijk is met een amateurteleskoop.
En wat de laagste resolutie is die nog zinvol is voor langtijd monitoring van variabele sterren (waar de spektrale features niet zo sterk veranderen als bijv. bij novas).
Voor hoge resolutie schrik ik nog een beetje terug vanwege de kleine spektraalgebieden (zoals je al zei).
Een echelle is weliswaar niet moeilijk om zelf te bouwen, als je wat verlies aan efficiency in koop wilt nemen, maar wat ik zo van echellegebruikers begrepen heb is het nog een hele kunst om daar bij de uitwerking van de spektra goede resultaten te krijgen.
Bovendien heb je een pinhole of hele korte spleet nodig (anders overlappen de orders) wat guiden moeilijker maakt (je moet de ster eerst maar op een 50micron spot krijgen en houden), je hebt een speciale kalibratielamp nodig, etc.
Met fibers is het instrument stabieler maar krijg je weer andere problemen. Ikzelf wil niet mijn geringe tijd besteden aan het oplossen van problemen die ik zonder echelle niet zou hebben.
Voor hogere resolutie kun je ook aan de L-200 zelfbouwkit van Ken Harrison denken. Dan hoef je de Dados niet te slopen.
Ken heeft nu ook een ronde reflective slit met meerdere [9] slitbreedtes laten produceren (OVIO), voor een schappelijke prijs.
Ik heb er zelf ook een in gebruik. De LHIRES slitplaat [4 slits] heeft langere slits en een betere anti-reflectiecoating, maar is veel duurder en ik vind hem minder praktisch.
Bij de OVIO slit kun je door simpel te draaien de slitbreedte wisselen.
Groeten, Sander
Ik denk dat daar een paar faktoren bij elkaar komen.
In zuid-F hebben ze veel meer mooi weer. In F zijn een handvol zeer aktieven, als je die eruit neemt blijft in de breedte ook niet zoveel over.
In D zijn ook een wel een paar zeer aktieven. Iemand als Pollmann publiceert datapunten waarachter honderden spectra staan. Anderen meten hoofdzakelijk voor zich zelf omdat ze een beetje gefrustreerd zijn dat als ze resultaten laten zien, daar dan geen reaktie op komt.
Dan zijn er nog de eeuwige zelfbouwers die het leuk vinden konstant hun apparatuur te verbeteren en die nooit veel verder komen als een paar testspektra. Ergens klopt het clichee ook wel dat de D "gruendlicher" zijn, was natuurlijk ten koste van de kwantiteit gaat.
In D wordt geloof ik meer in de breedte geexperimenteerd (in een paar jaar is de VdS spektroskopie van 20 naar 200 leden geexplodeert, ook als in het forum vaak dezelfde mensen te zien zijn).
Ik heb een beetje de indruk dat in F de oude hazen uit de experimenteerfase zijn (met uitzondering van C.Buil) en een gesetteld waarnemingsprogramma hebben, terwijl in D de meesten nog niet zover zijn.
Ik weet zelf ook nog niet zo wat ik wil. Ben ook nog een beetje in de "ontdekkingsfase" wat praktisch mogelijk is met een amateurteleskoop.
En wat de laagste resolutie is die nog zinvol is voor langtijd monitoring van variabele sterren (waar de spektrale features niet zo sterk veranderen als bijv. bij novas).
Voor hoge resolutie schrik ik nog een beetje terug vanwege de kleine spektraalgebieden (zoals je al zei).
Een echelle is weliswaar niet moeilijk om zelf te bouwen, als je wat verlies aan efficiency in koop wilt nemen, maar wat ik zo van echellegebruikers begrepen heb is het nog een hele kunst om daar bij de uitwerking van de spektra goede resultaten te krijgen.
Bovendien heb je een pinhole of hele korte spleet nodig (anders overlappen de orders) wat guiden moeilijker maakt (je moet de ster eerst maar op een 50micron spot krijgen en houden), je hebt een speciale kalibratielamp nodig, etc.
Met fibers is het instrument stabieler maar krijg je weer andere problemen. Ikzelf wil niet mijn geringe tijd besteden aan het oplossen van problemen die ik zonder echelle niet zou hebben.
Voor hogere resolutie kun je ook aan de L-200 zelfbouwkit van Ken Harrison denken. Dan hoef je de Dados niet te slopen.
Ken heeft nu ook een ronde reflective slit met meerdere [9] slitbreedtes laten produceren (OVIO), voor een schappelijke prijs.
Ik heb er zelf ook een in gebruik. De LHIRES slitplaat [4 slits] heeft langere slits en een betere anti-reflectiecoating, maar is veel duurder en ik vind hem minder praktisch.
Bij de OVIO slit kun je door simpel te draaien de slitbreedte wisselen.
Groeten, Sander
Bijlagen
Laatst bewerkt:
Ik ben ook bezig met spectroscopie. Een tijdje geleden ben ik begonnen met de bouw van een spectroscoop die ook op de telescoop te monteren zal zijn. Inmiddels ben ik een zijpad ingeslagen. Ik ben op het ogenblik aan het uitzoeken welke camera ik kan gebruiken. Bij de bouw heb ik eerst een goedkope webcam gebruikt. Inmiddels heb ik een DMK41AU02 van TIS gekocht maar ik ben nu in de ban geraakt van onderzoek naar eigenschappen van camera's.
Wat de spectrometer betreft heb ik gekozen voor een niet-Littrof configuratie. Met de webcam ging dat goed maar ik loop nu wel aan tegen een probleem dat vergelijkbaar is met het eye-relief probleem bij oculairen. Daardoor wordt maar een deel van het tralie of van het objectief gebruikt. Het hangt ervan af hoe dicht ik het objectief bij het tralie kan aanbrengen.
Zo ben ik in ieder geval nog wel even een tijdje bezig voordat het eerste spectrum van een ster opgenomen wordt.
Victor
Wat de spectrometer betreft heb ik gekozen voor een niet-Littrof configuratie. Met de webcam ging dat goed maar ik loop nu wel aan tegen een probleem dat vergelijkbaar is met het eye-relief probleem bij oculairen. Daardoor wordt maar een deel van het tralie of van het objectief gebruikt. Het hangt ervan af hoe dicht ik het objectief bij het tralie kan aanbrengen.
Zo ben ik in ieder geval nog wel even een tijdje bezig voordat het eerste spectrum van een ster opgenomen wordt.
Victor
Hoi Victor,
wat beoel je precies? Het eye-relief probleem heeft te maken met de locatie van de uittree-pupil. Maar dit is bij een spektrograaf meestal niet kritisch, tenzj het grating of het objectief erg klein is. De locatie van de uittreepupil kun je toch ook sturen met de brandpuntsafstand van de kollimator? (juist bij niet-Littrow kan deze heel anders zijn als die van de kamera). Maar je hebt natuurlijk een objectief nodig dat duidelijk groter is dan dat van een normale webcam (bijv. kleinbeeldobjectief met een C-mount adapter). Ken je het spreadsheet simsepec? www.astrosurf.com/buil/us/compute/SimSpec_V4_0.xls
Overigens betwijfel ik dat je met een videocamera ver komt, maar ik laat me graag wat anders beleren.
Mijn rekensommetje is als volgt, om een spektrum met een image te vergelijken.
bijvorbeeld spektrum over 500 pixels -> elk pixel 1/500 van het licht -> min 7 magnituden
Lichtverlies aan grating en optiek: factor 4 tot 5 -> min 1,5 tot 2 magnituden
Dus zelfs bij zo'n erg lage resolutie verlies je al 8-9 magnituden vergeleken met een image; voor elke faktor 2 aan resolutie verlies je een verdere magnitude.
En dit geld dan nog in het continuum en voor de gemiddelde intensiteit; voor de Fraunhofer lijnen of aan de rand van het spectrum krijg je nog veel slechter signaal-ruis.
Bij gebruik van een videokamera ga je in vergelijk met een gekoelde camera nog een paar magnituden aan readout noise verliezen.
=> gekoelde camera aan een 10cm teleskoop = videokamera aan een 30cm teleskoop??
Ik wil niet zeggen dat je met video geen spektra kunt opnemen, met een staranalyser of zo gaat het waarschijnlijk best wel op de helderste sterren.
Maar ik denk dat het niet de moeite loont voor een videocamera een spektrograaf te bouwen. Zo gauw je uit de experimenteerfase bent wil je toch overstappen op een "echte" gekoelde camera voor langtijdbelichting.
Tenzij je dat ding op een grote Dobson kunt zetten en niet bang bent voor een enorme dataprocessing.
Bedenk verder dat spektra 1-dimensionaal zijn en ik weet niet of bijv. een programma als giotto dat goed processeren kan (je hebt geen "sterren" als referentie om de spektra op elkaar te schuiven).
Zou ik eest met bescheiden middelen uitproberen voordat ik wat groters bouw, of voordat ik een dure videokamera koop.
Maar misschien weet jij al meer dan ik. Ben dan wel benieuwd naar resultaten.
Groeten, Sander
wat beoel je precies? Het eye-relief probleem heeft te maken met de locatie van de uittree-pupil. Maar dit is bij een spektrograaf meestal niet kritisch, tenzj het grating of het objectief erg klein is. De locatie van de uittreepupil kun je toch ook sturen met de brandpuntsafstand van de kollimator? (juist bij niet-Littrow kan deze heel anders zijn als die van de kamera). Maar je hebt natuurlijk een objectief nodig dat duidelijk groter is dan dat van een normale webcam (bijv. kleinbeeldobjectief met een C-mount adapter). Ken je het spreadsheet simsepec? www.astrosurf.com/buil/us/compute/SimSpec_V4_0.xls
Overigens betwijfel ik dat je met een videocamera ver komt, maar ik laat me graag wat anders beleren.
Mijn rekensommetje is als volgt, om een spektrum met een image te vergelijken.
bijvorbeeld spektrum over 500 pixels -> elk pixel 1/500 van het licht -> min 7 magnituden
Lichtverlies aan grating en optiek: factor 4 tot 5 -> min 1,5 tot 2 magnituden
Dus zelfs bij zo'n erg lage resolutie verlies je al 8-9 magnituden vergeleken met een image; voor elke faktor 2 aan resolutie verlies je een verdere magnitude.
En dit geld dan nog in het continuum en voor de gemiddelde intensiteit; voor de Fraunhofer lijnen of aan de rand van het spectrum krijg je nog veel slechter signaal-ruis.
Bij gebruik van een videokamera ga je in vergelijk met een gekoelde camera nog een paar magnituden aan readout noise verliezen.
=> gekoelde camera aan een 10cm teleskoop = videokamera aan een 30cm teleskoop??
Ik wil niet zeggen dat je met video geen spektra kunt opnemen, met een staranalyser of zo gaat het waarschijnlijk best wel op de helderste sterren.
Maar ik denk dat het niet de moeite loont voor een videocamera een spektrograaf te bouwen. Zo gauw je uit de experimenteerfase bent wil je toch overstappen op een "echte" gekoelde camera voor langtijdbelichting.
Tenzij je dat ding op een grote Dobson kunt zetten en niet bang bent voor een enorme dataprocessing.
Bedenk verder dat spektra 1-dimensionaal zijn en ik weet niet of bijv. een programma als giotto dat goed processeren kan (je hebt geen "sterren" als referentie om de spektra op elkaar te schuiven).
Zou ik eest met bescheiden middelen uitproberen voordat ik wat groters bouw, of voordat ik een dure videokamera koop.
Maar misschien weet jij al meer dan ik. Ben dan wel benieuwd naar resultaten.
Groeten, Sander
Laatst bewerkt:
Hallo Sander,
Op internet zag ik dat de DMK41AU02 toch ook wel voor deep sky gebruikt wordt. Je kunt ook belichtingstijden tot 60 minuten instellen. Vat ik er tot nu toe van gezien heb geeft die belichtingstijd van 60 minuten wel een behoorlijk optimistisch beeld van de camera. Na een paar minuten is het beeld al helemaal wit van de ruis. Maar dat kan ook nog samenhangen met een verkeerde instelling. Dat moet ik nog uitzoeken.
Het is verder ook niet mijn bedoeling om een echt superresultaat te bereiken. Als ik een duurdere camera zou kopen zou ik toch ook een spectrograaf zoals die van Ken Harrison of van Shellyac erbij moeten kopen. Met zelf bouwen kan ik natuurlijk nooit hetzelfde resultaat bereiken.
Het leuke van zelf bouwen is wel dat als je iets wilt veranderen je gewoon zaag en boor uit de kast pakt en kunt beginnen. Dat doe je natuurlijk niet gauw met die spectrograaf van Ken Harrison.
Het eye-relief-achtige probleem zit hem er inderdaad voornamelijk in dat ik een klein tralie van 12,5x12,5 mm heb. Achteraf bezien had ik beter een tralie van 12,5x25 mm kunnen kopen. Ik heb een paar weken geleden een schetsje ervan gemaakt in verband met een vraag aan Edmund Optics erover. Dat schetsje staat hier onder (hoop ik).
Victor
Op internet zag ik dat de DMK41AU02 toch ook wel voor deep sky gebruikt wordt. Je kunt ook belichtingstijden tot 60 minuten instellen. Vat ik er tot nu toe van gezien heb geeft die belichtingstijd van 60 minuten wel een behoorlijk optimistisch beeld van de camera. Na een paar minuten is het beeld al helemaal wit van de ruis. Maar dat kan ook nog samenhangen met een verkeerde instelling. Dat moet ik nog uitzoeken.
Het is verder ook niet mijn bedoeling om een echt superresultaat te bereiken. Als ik een duurdere camera zou kopen zou ik toch ook een spectrograaf zoals die van Ken Harrison of van Shellyac erbij moeten kopen. Met zelf bouwen kan ik natuurlijk nooit hetzelfde resultaat bereiken.
Het leuke van zelf bouwen is wel dat als je iets wilt veranderen je gewoon zaag en boor uit de kast pakt en kunt beginnen. Dat doe je natuurlijk niet gauw met die spectrograaf van Ken Harrison.
Het eye-relief-achtige probleem zit hem er inderdaad voornamelijk in dat ik een klein tralie van 12,5x12,5 mm heb. Achteraf bezien had ik beter een tralie van 12,5x25 mm kunnen kopen. Ik heb een paar weken geleden een schetsje ervan gemaakt in verband met een vraag aan Edmund Optics erover. Dat schetsje staat hier onder (hoop ik).
Victor
Bijlagen
patrickduis
Moderator
Even een "sticky" van dit topic gemaakt, zodat het hier blijft staan en evt. geintereseerden het niet missen.
Hallo Victor,
Maar je bent dan wel een paar honderd euro kwijt aan hoogwaardige optische/mechanische komponenten (en als je een realistisch arbeitsloon zou rekenen wordt het in totaal een stuk duurder dan een kommerciele spektrograaf kopen).
Voordeel van zelfbouw is dat je eerst met goedkope komponenten kunt beginnen en dan langzaam upgraden. Bovendien krijg je een veel beter gevoel voor hoe het werkt en dat voorkomt miskopen als je later toch een spektrograaf wilt kopen.
Zowiezo zou ik met zelfbouw altijd goedkoop beginnen, want je zult merken dat het niet zo werkt als je je dat voorgesteld hebt, en uiteindelijk koop je alles toch 2x (is misschien ook een argument voor een goedkope kamera - heb je al eens aan een 2e handsje gedacht? Ik zelf koop vaak gebruikte spullen).
Schetsje: je hebt zo te zien nog een vraag over de positie van het tralie. Er zijn formules om dat uit te rekenen, maar ikzelf doe dat nooit en gebruik eenvoudig mijn ogen.
Er zijn 4 mogelijkheden: tralie ondersteboven (vakterm: blaze richting kamera of richting collimator) en tralie links/rechts (orde +1 of -1). Hou het tralie zo dat je oog de kamera vervangt, en schijn met een zaklamp vanuit de richting van de collimator. De positie van het tralie waar het spektrum het helderste is wil je hebben (bij inbouw in de spektrograaf hetzelfde maar met een stuk wit papier voor de kameralens - je kunt dan echter slecht de intensiteit afschatten).
Bij het schetsje staan geen maten. Weet je al hoe lang de collimator maximaal kan zijn? Wil je werkelijk een hoek van 90 graden?
Omdat jouw tralie erg klein is, kun je beter een zo klein mogelijke invalshoek gebruiken en dan eventueel een spiegeltje tussen kollimator en tralie om de hoek op 90 graden te brengen.
De invalshoek kan kleiner zijn als de kollimator verder van het tralie staat (het is niet zo kritisch dat je in de uittree-pupil moet blijven) maar de kast wordt dan natuurlijk ook groter - altijd een kwestie van kompromis). Bedenk verder dat een kleinere invalshoek een duidelijk grotere tralie-efficientie geeft. Als je niet gelijk een "superresultaat" wilt, kun je natuurlijk ook om te beginnen wat lichtverlies aan het tralie accepteren (je krijgt dan minder resultaat bij zwakke sterren) - ofwel met grote invalshoek ofwel omdat de lichtbundel breder is dan het tralie.
De vraag bij zelfbouw is altijd: wat wil ik, en wat heb ik al.
willen: resolutie of helderheidslimiet (gaat helaas in tegengestelde richting, een resolutie van 0,1 nm bij een grensgrootte van 10e magnitude is voor de meeste amateurs niet erg realistisch)
Uitgaande van wat je habt, de komponenten zo op elkaar afstemmen dat je dat krijgt wat je wilt (deze afstemming gaat met een gekochte spektrograaf minder, en dat is de kans van zelfbouwers om iets "beters" te maken). Om te beginnen zou ik niet naar perfektie streven (deste lager de verwachting, deste beter het resultaat ). Wat heb je en wat wil je ?
Groeten, Sander
Dat zie je te negatief. Het is niet supersimpel, maar ook geen hekserij om zelf een spektrograaf te bouwen die zo goed (of zelfs beter) is als die van Ken Harrison of van Shelyak.
Maar je bent dan wel een paar honderd euro kwijt aan hoogwaardige optische/mechanische komponenten (en als je een realistisch arbeitsloon zou rekenen wordt het in totaal een stuk duurder dan een kommerciele spektrograaf kopen).
Voordeel van zelfbouw is dat je eerst met goedkope komponenten kunt beginnen en dan langzaam upgraden. Bovendien krijg je een veel beter gevoel voor hoe het werkt en dat voorkomt miskopen als je later toch een spektrograaf wilt kopen.
Zowiezo zou ik met zelfbouw altijd goedkoop beginnen, want je zult merken dat het niet zo werkt als je je dat voorgesteld hebt, en uiteindelijk koop je alles toch 2x (is misschien ook een argument voor een goedkope kamera - heb je al eens aan een 2e handsje gedacht? Ik zelf koop vaak gebruikte spullen).
Schetsje: je hebt zo te zien nog een vraag over de positie van het tralie. Er zijn formules om dat uit te rekenen, maar ikzelf doe dat nooit en gebruik eenvoudig mijn ogen.
Er zijn 4 mogelijkheden: tralie ondersteboven (vakterm: blaze richting kamera of richting collimator) en tralie links/rechts (orde +1 of -1). Hou het tralie zo dat je oog de kamera vervangt, en schijn met een zaklamp vanuit de richting van de collimator. De positie van het tralie waar het spektrum het helderste is wil je hebben (bij inbouw in de spektrograaf hetzelfde maar met een stuk wit papier voor de kameralens - je kunt dan echter slecht de intensiteit afschatten).
Bij het schetsje staan geen maten. Weet je al hoe lang de collimator maximaal kan zijn? Wil je werkelijk een hoek van 90 graden?
Omdat jouw tralie erg klein is, kun je beter een zo klein mogelijke invalshoek gebruiken en dan eventueel een spiegeltje tussen kollimator en tralie om de hoek op 90 graden te brengen.
De invalshoek kan kleiner zijn als de kollimator verder van het tralie staat (het is niet zo kritisch dat je in de uittree-pupil moet blijven) maar de kast wordt dan natuurlijk ook groter - altijd een kwestie van kompromis). Bedenk verder dat een kleinere invalshoek een duidelijk grotere tralie-efficientie geeft. Als je niet gelijk een "superresultaat" wilt, kun je natuurlijk ook om te beginnen wat lichtverlies aan het tralie accepteren (je krijgt dan minder resultaat bij zwakke sterren) - ofwel met grote invalshoek ofwel omdat de lichtbundel breder is dan het tralie.
De vraag bij zelfbouw is altijd: wat wil ik, en wat heb ik al.
willen: resolutie of helderheidslimiet (gaat helaas in tegengestelde richting, een resolutie van 0,1 nm bij een grensgrootte van 10e magnitude is voor de meeste amateurs niet erg realistisch)
liever iets dat snel en simpel is (geen slit, geen draaibaar tralie) of liever iets dat beter/flexibeler is (nu ja, flexibeler is niet altijd beter :? )
hebben: teleskoop(=diameter+brandpuntsafstand) en/of tralie(=grootte+ aantal lijnen/mm) en/of CCD (=pixelgrootte+ aantal pixels) en/of kameraobjektief (=brandpuntsafstand+opening)Uitgaande van wat je habt, de komponenten zo op elkaar afstemmen dat je dat krijgt wat je wilt (deze afstemming gaat met een gekochte spektrograaf minder, en dat is de kans van zelfbouwers om iets "beters" te maken). Om te beginnen zou ik niet naar perfektie streven (deste lager de verwachting, deste beter het resultaat
). Wat heb je en wat wil je ?Groeten, Sander