wvreeven
Donateur
Het najaar in de Lage Landen betekent langere nachten. Aan het begin van de avond is de zomersterrenhemel met de Melkweg nog net zichtbaar. De Melkweg loopt door via typische herfststerrenbeelden als Cassiopeia en Perseus naar wintersterrenbeelden zoals Auriga en Orion. Ten zuiden van deze grote Melkwegboog kijken we de diepten van het universum in, die volgepakt staan met andere Melkwegen. En één daarvan is het Object van de Maand van november 2022: NGC 1055.
NGC 1055 ligt in het sterrenbeeld Cetus op ongeveer een halve graad ten noorden van de hemelevenaar. Dat betekent dat dit stelsel van vrijwel alle plekken op aarde zichtbaar is (wat voor ondergetekene dan wel weer goed uitkomt als hij weer eens in Chili is). Op minder dan een halve graad naar het zuidwesten ligt M 77, die al eerder Object van de Maand was. NGC 1055 werd op 18 december 1783 ontdekt door William Herschel.
Met een helderheid van magnitude 10.5 is het stelsel al zichtbaar in kleine telescopen. Maar laat je door deze helderheid niet misleiden! Het stelsel meet 6,9 x 3,5 boogminuten wat inhoudt dat het een niet bijster hoge gemiddelde oppervlakte helderheid heeft. In kleine telescopen of vanaf lichtvervuilde plekken zal daarom waarschijnlijk alleen het heldere binnendeel zichtbaar zijn. Ten noorden van het stelsel liggen twee sterren van magnitude 6,7 en 7,6 die helpen om het stelsel in beeld te krijgen. Een ster van magnitude 11,1 ligt feitenlijk op de voorgrond van het stelsel maar in dit geval zal het lijken alsof de ster tegen het stelsel ligt geplakt.
Vanaf donkere plekken heeft dit stelsel een uitdagend detail: een stofband. De stofband is voor het eerst waargenomen door Lord Rosse met zijn 72" telescoop. Maar gelukkig is de stofband onder goede omstandigheden al zichtbaar in 40 cm kijkers en misschien zelfs al in kleinere. Een donkere en vooral ook transparante hemel is onontbeerlijk! Het zal dan duidelijk zijn dat het heldere deel aan de kant van de magnitude 11 ster scherper begrensd is dan aan de andere kant. En naast de ster zou dan een zwakke gloed, gescheiden van de rest van het stelsel door de stofband, zichtbaar moeten zijn. Wie lukt het om de stofband waar te nemen?
NGC 1055 maakt deel uit van de Cetus I groep, die bestaat uit M 77 en de NGCs 1055, 1073, 1087 en 1090. Hier is een zoekkaartje van NGC 1055 (met de twee heldere sterren er vlak boven), de rest van de Cetus I groep en nog meer sterrenstelsels. Het kaartje is gemaakt met SkySafari Pro 6 voor macOS. Veel plezier met deze pluisjesjacht!
NGC 1055 ligt in het sterrenbeeld Cetus op ongeveer een halve graad ten noorden van de hemelevenaar. Dat betekent dat dit stelsel van vrijwel alle plekken op aarde zichtbaar is (wat voor ondergetekene dan wel weer goed uitkomt als hij weer eens in Chili is). Op minder dan een halve graad naar het zuidwesten ligt M 77, die al eerder Object van de Maand was. NGC 1055 werd op 18 december 1783 ontdekt door William Herschel.
Met een helderheid van magnitude 10.5 is het stelsel al zichtbaar in kleine telescopen. Maar laat je door deze helderheid niet misleiden! Het stelsel meet 6,9 x 3,5 boogminuten wat inhoudt dat het een niet bijster hoge gemiddelde oppervlakte helderheid heeft. In kleine telescopen of vanaf lichtvervuilde plekken zal daarom waarschijnlijk alleen het heldere binnendeel zichtbaar zijn. Ten noorden van het stelsel liggen twee sterren van magnitude 6,7 en 7,6 die helpen om het stelsel in beeld te krijgen. Een ster van magnitude 11,1 ligt feitenlijk op de voorgrond van het stelsel maar in dit geval zal het lijken alsof de ster tegen het stelsel ligt geplakt.
Vanaf donkere plekken heeft dit stelsel een uitdagend detail: een stofband. De stofband is voor het eerst waargenomen door Lord Rosse met zijn 72" telescoop. Maar gelukkig is de stofband onder goede omstandigheden al zichtbaar in 40 cm kijkers en misschien zelfs al in kleinere. Een donkere en vooral ook transparante hemel is onontbeerlijk! Het zal dan duidelijk zijn dat het heldere deel aan de kant van de magnitude 11 ster scherper begrensd is dan aan de andere kant. En naast de ster zou dan een zwakke gloed, gescheiden van de rest van het stelsel door de stofband, zichtbaar moeten zijn. Wie lukt het om de stofband waar te nemen?
NGC 1055 maakt deel uit van de Cetus I groep, die bestaat uit M 77 en de NGCs 1055, 1073, 1087 en 1090. Hier is een zoekkaartje van NGC 1055 (met de twee heldere sterren er vlak boven), de rest van de Cetus I groep en nog meer sterrenstelsels. Het kaartje is gemaakt met SkySafari Pro 6 voor macOS. Veel plezier met deze pluisjesjacht!
