Object van de Maand Juni 2022: NGC 6210 - Turtle nebula

[TomC]

De komende weken zijn de nachten kort en de hemel weinig uitgesproken donker. De jacht op zwakke deepsky pluisjes kan je beter wat uitstellen, echter er zijn natuurlijk ook heldere objecten die een bezoek waardig zijn. Door hun hoge oppervlaktehelderheid zijn compacte planetaire nevels een uitstekende keuze, daarom biedt het OvdM team jullie voor deze maand het prachtige NGC 6210 in Hercules.

Deze planetaire nevel is hoog aan de hemel geplaatst en goede oefening in het starhoppen. Je kan vertrekken vanuit de vierhoek centraal in Hercules (ook bij Messier 13 op bezoek gaan), maar een alternatieve start bij bèta Herculi met de populaire naam Kornephoros is ook een fijne keuze. Gebruik zeker een interferentiefilter (UHC of OIII) om de positie van NGC 6210 te bepalen, want compacte planetaire nevels zijn stellair bij lage vergroting.



Wanneer je zeker bent dat NGC 6210 in beeld staat, kan je met oculairs gaan experimenteren. Probeer een zo hoog mogelijke vergroting te vinden die nog toelaat om nabije sterretjes scherp te houden - dat is de grens van de hemelkwaliteit die door de seeing bepaald wordt. Een filter ga je niet nodig hebben, NGC 6210 blijft helder genoeg.

Dan volgt een dubbele uitdaging:
1. Dit object wordt ook wel de Turtle Nebula genoemd. Kan je achterhalen wat hiervoor de reden is?
2. Met perifeer zicht kan je op zoek naar subtiele details in de nevel. Welke kan je ontdekken?

We kijken met interesse uit naar jullie waarneming. Noteer zeker met welke telescoop en oculair je de waarneming doet, dat maakt het vergelijken extra leerrijk.
Succes!

 

[Bobbie]

Omdat ik momenteel op een perfecte astro waarneemplek sta (binnenland van Spanje op ruim 500 mtr hoogte) ben ik vanavond heel optimistisch met mijn bescheiden setje gaan zoeken. De starhop vanuit Kornephoros was geen enkel probleem. Op de plek waar de nevel zou moeten staan zag ik een sterretje dat niet in focus te krijgen was. Vond ik al heel wat. Prachtig is het sliertje zwakke sterren onder de nevel. Ik kwam tot magn 10.4 Nog nooit vertoond.
80 mm refractor f7,5
12 mm Celestron x cel lx oculair; 50x
geen filters

 

[NVDW]

Getver. Was gisteren met de C11 bezig in Hercules. Vergeten wat het nieuwe OVDM was.....Ach ja, dan moeten we eens terug he

 

[skyfan]

Getver. Was gisteren met de C11 bezig in Hercules. Vergeten wat het nieuwe OVDM was.....Ach ja, dan moeten we eens terug he

Oeps, ik ook. Met de mewlon wel 2 planetaire bekeken maar deze wist ik nog niet, vanavond dan maar.

 

[sixela]

Een halfuurtje zitten pieren vanuit de Oesterput met de 508mm die door sommigen 'Canoxis' werd gedoopt, vooral met gebarlowde 11mm (voor 1,1mm uittredepupil en 461x).

Bij lage vergroting (gezocht met 21mm oculair, 100x, uittredepupil 4,9mm) GROEN en duidelijk niet stellair. Nog groener met 31T5 (70x).

bij 461x zonder filter centraal een knalhelder korrelig (hints van niet uniformheid) 'bootje': rechts (Oost) een 'achtersteven' afgeplat met een uitsteeksel naar boven (Zuid), links 'puntig' naar het westen, en iets hol bovenaan (Zuid). De centrale ster is niet te onderscheiden van de rest van de heldere pit omdat de oppervlaktehelderheid zo hoog is.

Secundaire schil die meer cirkelvormig is en ronder, die aan de zuidkant dus de 'holte' opvult (en dus asymmetrisch ligt ten opzichte van de heldere bootvormige pit). aan de noordkant vrij nauw aansluitend.

Rond die secundaire schil zwak uitwaaierende halo vooral aan de NO kant.

In momenten van goede seeing zie je die uitgelijnd worden door een boogje links die bijna pal Noord begint en wat krult naar een nauwelijks waarneembaar sterretje dat iets NO ligt (opgezocht als Mag 16.8, enkel zichtbaar zonder filter!), waarin bij goede seeing af en toe een 'druppeltje' verschijnt dat los staat van de heldere pit.

Aan de zuidkant eerder een extreem zwakke "punthoed/zeil" op het bootje en de secundaire schil, en na ongeveer 20 minuten kijken zie je daar ook op de top af en toe een 'puntje' dat iets helderder is (net op de momenten waarop het 16.8 mag sterretje in beeld floepst). "Af en toe" betekent, '5 keer duidelijk gezien', de rest van de tijd gomt de seeing het weg. Het is hier net planetenkijken voor zulke kleine details.

Met IDAS LPS D3 filter ("CLS"-like) het beste beeld, uiteindelijk. Iets meer contrast zonder al te veel sterren te verliezen of het aspect al te veel te veranderen of sterren te doen verdwijnen (behalve dan dat éne zwak sterretje).

Met UHC hetzelfde beeld, met nog meer contrast.

Met OIII verdwijnen de zwakkere uitlopers maar de heldere pit versmelt met de secundaire schil en wordt de heldere pit ronder, met grillige rand, en wordt het een minder interessant voorwerp.

De vorm van het bootje en de secundaire schil zijn beter te zien met apodiseermasker, die de seeing inderdaad beter maakt, maar de ijle uitlopers verdwijnen deels.

In Honsem was er iets meer detail op nog hogere vergroting, deze avond hier niet.

 

[Jef De Wit]

Op het einde van een waarneemsessie in mijn lichtvervuilde stadsrandtuin (SQM 19.3) was de planetaire nevel zonder probleem zichtbaar met perifeer zicht in mijn 8x42 bino. Geen kleur of vorm te zien (had ik ook niet verwacht), leek op een zwak 'sterretje'. Vormt een driehoekje met twee heldere sterren, dus gemakkelijk te lokaliseren. Voor de starhop vertrok ik vanuit Bèta Herculi.

 

[skyfan]

Gisteravond hem opgezocht met de Vixen SD115, en eens lekker vergroot met de nagler 6>3 zoom plus 2x TV barlow, dus ca 600x. Het sterretje ernaast bleef scherp!
Bij een wat wisselende seeing was de nevel iets ovaal, en in de nevel was afwisselend een fel oplichtende kromme dikke lijn te zien (het "bootje van @sixela ?) en wat losse streepjes. Een centrale ster zag ik niet. Kleur zag ik er niet in.

 

[NVDW]

Gisteren gekeken met de 127 Mak.
Op 83x zonder filter zag het er uit als een sterretje dat niet scherp te krijgen is, beetje groenige tint vond ik. Dan maar naar 115x. Ik kon vaag een vormpje herkennen maar niet echt meer. Voor de fun toch eens mijn Svbony CLS en UHC filters gebruikt en vooral met de CLS werd het contrast iets beter, nog iets meer 'vorm' maar ik kon er zeker niets in herkennen. Het was ook nog relatief 'vroeg' op de avond/nacht. Had er beter met de C11 naar gekeken

 

[John Baars]

Met NGC6210 maakte ik voor het eerst kennis in de negentiger jaren, met een C8.
Ik had toen een artikel van Mat Drummen onder de rubriek Objekten voor Amateurs in Zenit juli / augustus 1974 gelezen en wilde dat object zelf wel eens zien. Hij was zeker niet moeilijk en viel meteen op.

In de loop van de jaren hem ik hem vele malen bezocht, een vaste klant als ik in Hercules keek / kijk. ( net zoals NGC6229, M92 en M13 )
In juli 2016 zag ik hem vanaf mijn donkere vakantielocatie in Zeeland met een OMC140 en vertrouwde het beeld voor het eerst toe aan papier. De originele schets staat hierbij. Schrik niet van de gebruikte vergroting. Blijkbaar vond ik dat nodig om details te ontlokken. Verdere bewerkingen van de schets vielen niet top uit, zodat hier alleen het origineel getoond wordt.


Tijdens de Corona-crisis bleek het onverwacht transparant te zijn. De tweede schets, door een 150mm Achromaat en later een 120 mm Skywatcher Apo is vanuit mijn tuintje. Ook die vertoont wel enige kleine details. Vooralsnog beschouw ik de schets uit 2016 als de meest lijkende.
Klik op de schetsen voor een grotere afbeelding.


Gisteravond bekeek ik hem weer, maar nu met m'n 102 mm Vixen ED f/9. De ietwat rechthoekige vorm herkende ik met enige moeite, omdat de lichtzwakke randen in de Vixen wat vervagen. Die kleine uitstulpseltjes waren eigenlijk niet waarneembaar, evenmin als andere details. Maar ook in deze bescheiden opening is het een zeer herkenbaar object, dat onmiddellijk tussen de sterpuntjes opduikt, zelfs bij de laagste vergrotingen.

Een leuk object, goed waarneembaar in kleinere openingen en zelfs in de stad!

 

[oetie]

Ik heb hem deze maand (nog) niet waargenomen maar iedere keer als ik dit object voorbij zie komen moet ik denken aan deze

 

[markus17]

Yes! Ik heb 'm in beeld gehad met de 9x63, eindelijk weer een positief resultaat voor OvdM! Dat zestal groepje sterren direct rechtsonder ervan is een mooie richtingaanwijzer. Ik hoop snel de grote refractor erop af te kunnen sturen.

In de verrekijker is het een héél klein drietal sterretjes op een hoopje. Het is dus meer een bepaling van de locatie, dan een echte waarneming van de planetaire nevel. Leuk!

 

[TomC]

Op dit ogenblik naar NGC 6210 aan het kijken, met Vixen 120S f/6.7 refractor bij een 80% volle maan

Het sterveld is makkelijk gevonden via starhop vanuit Kornephoros met 7x50 zoeker, eerst een groepje sterren in golvend lijntje en dan nog noordelijker twee nauwere sterren. Met 28mm oculair verschijnen nog twee duidelijke sterretjes erbij ... en eentje ervan is 'em dan. Nouja. Hij blijft stellair. Dan maar direct het BGO5mm oculair erop smijten en oh ja bij 160x vergroting is het duidelijk: sterretjes blijven scherp maar NGC 6210 is een dik pluisje met een subtiel grijs-groenig kleurtje. Yes - hebbes! Best makkelijk te herkennen.

Even gek doen? Okhé dan, hup naar 3.5mm oculair. Oh leuk het pluisje wilt niet meer rond blijven en perifeer lijkt de nevel eerder wat vierkant, met één zijde een tikje meer helder.
Nog wat meer ... het Vixen HR 2.4mm gruwel-oculair. Eerst ben ik het vlekje even kwijt, met het kleine 42 graden beeldveld. Wat rondzwiepen en al snel staat NGC 6210 terug in beeld, het nabije sterretje blijft verrassend scherp. Rustig perifeer kijken naar de pluizige gloed, totdat ik zeker ben van enkele details: de noordoostelijke zijde is wat meer helder en iets afgeplat. Aan de zuidwestelijke zijde lijkt een tweede helder knotje te liggen, op de rand van de nevel. De rand blijft overal wazig en een centrale ster is niet te zien.

 

[sdn]

Ook ik heb afgelopen nacht de nevel opgezocht met een 140mm refractor. Eerst visueel, de planetaire nevel sprong er eigenlijk direct al uit bij de laagste vergroting die ik geprobeerd heb, 54x. Het object was dan weliswaar stellair maar had een iets groenige kleur die sterren simpelweg niet hebben. Een beetje zoals Uranus. Bij doorvergroten naar 150x werd duidelijk dat het object een pluisje is. Veel vorm was er niet aan te herkennen. Dus maar verder doorvergroot naar 287, het hoogste dat haalbaar was met de beschikbare oculairen. Hoewel dat de sterren ook flink uitsmeerde leek er toch een hint te zijn dat het object niet rond was maar eerder rechthoekig met afgeronde hoeken. Ik kon er verder geen details in zien.

Dus dan maar over op camera voor EAA. Camera was een 462MC met UV/IR filter en Barlow, wat een effectieve brandpuntsafstand van 1350mm gaf. 8s subs, 440 seconden integratie. Scherpstelling met Bahtinovmasker, maar met deze kleine pixels en niet al te beste seeing wordt er fors oversampled. Dus vandaar de schijnbare onscherpte. Om toch een idee te geven, onderstaande foto.



Inderdaad dus een beetje rechthoekig, met helderdere kern en kleine hints van een kernstructuur. Bij veel inzoomen is net een hint van een van de uitstulpsels te zien. Misschien was er met langer integreren meer uit te halen geweest maar dat bewaar ik voor een andere, langere nacht. Leuk en uitdagend object!

 

[coldfieldboundary]

ja, zijn 2 voetjes lijk je mee te hebben

 

[Wild-duck-11]

Vrijdag op zaterdagnacht was het helder en goed om wat af te koelen onder de sterren. Maar met de zon die maar een uurtje onder was en de maan die met meer dan 80% verlichting onder aan de oostelijke horizon klaarstond, ... Tja, fantastisch ging het niet worden.
Toch enkele objecten opgezocht, waaronder dit OvdM!
Vertrokken met een 150mm reflector vanuit Kornephoros, en dan door naar dat groepje van een negental sterren, goed te zien zoals hierboven al meermaals vermeld. Zelfde richting verder scrollen, met de zoeker kwam ik dan 2 sterren tegen. Pas in het oculair zag ik drie lichtpuntjes. Na wat vergroting bleek eentje toch wel heel wazig te blijven, de nevel dus.
Uiteindelijk bij 255x gestopt. De sterren waren toen al meer bolletjes, de nevel vormde een iets minder geconcentreerd pluisje, details ging hij die nacht niet prijsgeven...

 

[markus17]

Het object is nu in beeld met de ES127/952+36mm op 26x. Het drietal zit mooi in beeld en het object is een zwakke ster. Verder vergroten is nutteloos, dan zien we hooguit een kleine zwakke vlek met deze kijker.

Onderweg via de mooie stergroep op lage vergroting kom je wel langs enkele leuke dubbelsterren. De atlas was het met me eens, en dat is ook wel eens fijn

Goed, toch maar de 9mm gepakt, het blijft slechts een zwakke ster.

Maar, nu komt Kelb el Rai in beeld over het balkon heen, en komeet Panstarrs-nogwat zit daar nu met z'n dikke vieze coma bovenop!

Nope, zien we ook niet. Gelukkig is IC4665 wel mooi

 

[coldfieldboundary]

Voila, zopas ook nog eens naar de ovdm geweest, juni is bijna voorbij. Net na middernacht toch een donkere hemel, Herculus gemakkelijk hoog in zuid. Dit met de 30cm. Hij was rap gevonden. Is een ster van een driehoekje. Dit bij 40x. Je zag al een verdacht kleurtje in die ster.
Ik let ook graag op de sterren in de omgeving. Ten oost valt een grote T vorm sterretjes op, met ook een klein dubbeltje aan een poot. Ten zuid een J vorm van sterren. Ons object zit in een figuurtje sterren zoals een 'space invader' ventje, ik kan geen ander voorwerp voorstellen, of misschien een aambeeld. In ieder geval, net ten zuid van ons object is een fijn klein driehoekje sterretjes. En ook ten zuid van dit aambeeld leunt zo'n driehoekje.
Maar goed, de turtle nebula dus. Bij 80x zag je al dat de ster duidelijk onscherp is. Ook een groenige kleur is nu wel duidelijk. Tenslotte bij 200x heeft het neveltje nu een redelijke grootte, groenige kleur kan je niet missen. Hij ziet er niet perfect rond uit, het schijfje lijkt hoeken te hebben. Meer is er echter niet uit te halen.
Zo, leuk gekozen alweer deze ovdm.

 

[Roel]

Afgelopen nacht wat rondgezwiept in mijn Twellose achtertuin met de 40cm, en ook dit neveltje bezocht. Grappig, na het richten met de reddot stond het blobje direct exact in het midden van het beeld bij 80x. Zeer duidelijk een blauwgroenig wazig bolletje, met deze lage vergroting al als iets afgeplat te zien.
Verder vergroten toonde de nevel wat rechthoekig, en bij 500x plus Baader OIII waren de meeste details te zien, alhoewel het extreem lastig was om er meer uit te halen dan een vorm die ik het best kan omschrijven als een wat hoekig getekende boon. De seeing was overigens ERG goed!

(Ik probeerde iets van uitsteelsels te vinden, en ik dacht ook heel af een toe een zwak tuutje aan de onderzijde te zien, maar zo zwak dat ik niet met zekerheid kan zeggen of ik daadwerkelijk iets zag of dat ik gewoon iets heel graag wou zien)

Wel een leuk ding, vooral de kleur is prachtig.

Ik heb waargenomen tot ongeveer 01.00u, en dat is nog niet het "donkerste" moment van de nacht. De SQM in het zenit was op dat moment 19.85.

 

[Yvg]

Een late reactie (een opname van 2020)
NGC 6210 of de Schildpadnevel

300mm/f5 Skywatcher en ASI 290MM
250x10ms
250x500ms