Object van de Maand Juli 2021: Messier 25

[TomC]

De zomer is nu volop bezig en dat wilt zeggen: waarnemen in T-shirt en genieten van de prachtige Melkweg.
We willen jullie daarom deze maand een extra leuke uitdaging binnen de Melkweg geven en kiezen voor de prachtige sterrencluster Messier 25 in het sterrenbeeld Sagittarius.

(1) Voor de waarnemer vanuit eigen tuin of balkon bestaat de uitdaging erin om een vrije horizon te vinden om tot declinatie -19 graden te duiken en een geschikte starhop te bepalen. De zomerdriehoek is een goed startpunt - vanuit de ster Altair en daarna afdalen naar de zuidelijke tip van het sterrenbeeld Arend. Vervolgens probeer je het sterrenbeeld Schild (Scutum) te herkennen en daarna kan je onderstaande zoekkaart gebruiken:



Wanneer je op de juiste locatie bent toegekomen ... met welk optisch hulpmiddel lukt het je om Messier 25 reeds te herkennen? Lukt het met een verrekijker of de zoeker van je telescoop?

(2) Waarnemers met een voldoende vrije en donkere horizon kunnen met een (kleine) telescoop een prachtig beeld krijgen van deze sterrenhoop. Best een lage vergroting gebruiken want met een diameter van een halve graad (!!) is 'ie even wijds als de volle maan aan de hemel!
Zijn er bepaalde eigenschappen te herkennen? Hoeveel sterren zie je - zijn ze (on)regelmatig verspreid? Zijn er kleurtjes te zien in de sterren? Laat ook je verbeelding de vrije loop en probeer er een patroon of figuur in te herkennen een strandstoel, een zomerse cocktail, een vlinder --- benieuwd wat jullie ervan kunnen maken.

Veel succes en heldere nachten gewenst!
het OvdM team

 

[sterrenboy]

Als het weer ‘t toelaat zal ik wel eens een poging wagen. Bijna nieuwe maan en de Ardennen wacht al….
De laatste nieuwe maan zat ik wel al ‘onwetend’ in de buurt te pluizen.

 

[wvreeven]

Vanavond ben ik er weer op uit geweest met de verrekijker op de berg bij Rubin Observatory. En een van de objecten die ik opgezocht heb was M 25. Ik begon bij Lambda Sagitarii (aka Kaus Australis) en ging omlaag naar M 22. Nadere inspectie met het blote oog liet zien dat M 22 ook al met datzelfde blote oog zichtbaar was. Goed, terug naar de verrekijker. Weer helemaal de orientatie kwijt dus terug naar Kaus en weer omlaag. Daarna naar links et voilá daar was M 25.

Wat een prachtige open hoop is het toch. Een mooie losse groep met een kleine condensatie in het midden en verschillende uitlopers naar buiten toe. Met een beetje er omheen zoeken blijkt er ten westen van de hoop een grote donkere wolk te staan. En een andere open sterrenhoop, namelijk NGC 6645, blijkt ook samen met M 25 in één beeldveld te passen.

Hierna heb ik nog even snel een bezoekje gebracht aan M 18, M 17 en M 16 die ook samen in één beeldveld passen.

 

[DeepSkyScanner]

Als het weer en de horizonvervuiling het toelaten is dit wel de moeite waard inderdaad.
Ik zie dat we ook Jupiter en Saturnus als leidraad kunnen gebruiken in dit geval. De lijn Jupiter-Saturnus vanuit Aquarius en Capricornus anderhalf maal in zuidelijke richting doortrekken, en dan nog zo'n 5 graden omhoog.

 

[EdwardB]

Afgelopen nacht was het helder en heb ik M25 opgezocht. Eerst met de 7x50 verrekijker. Met de starhop ben ik begonnen bij M11 omdat ik die weet te vinden. Vlakbij ligt het sterrenbeeld Schild en ik volgde de sterren Beta, Alpha en Gamma. Gamma heeft een iets zwakker sterretje er vlak naast. Nog de helft van Alpha en Gamma verder is een sterretje dat de top vormt van een gelijkbenig driehoekje. Die ster, Gamma Scuti en een ster dat vlak naast de nu niet zichtbare M17 ligt zijn net te zien in het 7,5 graden beeldveld van de bino. Bij de ster van het onderste been van het eerdergenoemde gelijkbenig driehoekje zie ik een klontje sterretjes. Met de 10x70 is het klontje wat duidelijker.

Vervolgens de 15cm Newton erop gericht. Na wat kijken met verschillende vergrotingen, blijf ik hangen tussen 37,5x, 43x, 50x en 75x. Het is een onregelmatige losse hoop met heldere en zwakke sterren. Bij sterker vergroten verdwijnt het idee van een losstaande sterrenhoop. Met een beetje fantasie lijkt het erop of iemand een tegel met daarop de sterren van Orion geschilderd heeft laten stukvallen en vervolgens proberen te lijmen. Er zijn twee bovenste (of afhankelijk van hoe je kijkt onderste) sterren, drie op een rij van wat eens de gordel was en wat samenklonteringen uit het zwaard afkomstig. De Orionnevel is per abuis als vlekje weggepoetst. Bij die drie heldere sterren zie ik tussen twee daarvan een boogje sterren met een recht stukje daaraan. Het doet me denken aan de sikkel van de communistische vlag. Een hamer is er echter niet.

Al met al een leuk object wat ondanks de lage stand goed te zien is.

 

[sdn]

Ook ik heb gisteren gebruik gemaakt van de licht bewolkte nacht met mijn 20cm Dob. Die bewolking zorgde er wel voor dat het echt niet donker werd, NELM rond scutum was rond de 3.5 wat betekent dat heel scutum onzichtbaar was met het blote oog. Dus een starhop gedaan vanaf lambda aquilae, die net wel zichtbaar was. Dat heeft ook een voordeel: op de route naar M25 zijn er heel wat interessante objecten. M11 kon ik niet overslaan maar gaf wel een bevestiging hoe slecht de transparantie was, uiteindelijk bij 243x zo'n 50 sterren gezien. M26 heb ik overgeslagen, wel een korte stop gemaakt bij M18 en de Omega nevel (waarvan alleen het stercluster zichtbaar was). Daarna door naar M24, de sterrenwolk van Sagittarius. Die was wel spectaculair, honderden sterren zichtbaar in iets wat qua structuur heel duidelijk geen cluster is. Vervolgens vanaf daar dan de hop naar M25.

M25 is een goed gekozen object voor deze maand, het enige object in die buurt dat er in de lichtvervuiling nog een klein beetje uitziet. In de 8x zoeker was het al zichtbaar, een vijftal sterren dicht bij elkaar. Bij 62x vergroting is het een duidelijk geisoleerd cluster, min of meer rond met enkele opvallend heldere sterren. Dit cluster heeft relatief veel magnitudeverschil. Het optimum lag bij 135x, dan was het cluster beeldvullend in mijn 100 graden oculair en werden 65 sterren zichtbaar. Dat werden er niet meer bij verder doorvergroten. Opvallend was verder nog het cluster binnen het cluster, een groepje van 6 sterretjes in het centrum van het cluster van vergelijkbare magnitude. En iets rechts daarvan in het oculair (in werkelijkheid dus ten oosten) van dat groepje een duidelijk oranje-rode ster, de enige die ik op een uitgesproken kleur kon betrappen. De heldere ster tussen het minicluster en die rode ster had een gele tint.

Na M25 heb ik ook M23 nog even opgezocht, die zat al net achter een boom. Om niet de hele starwalk over te moeten doen heb ik mijn telescoop voorzichtig 2 meter versleept terwijl ik via de zoeker de ster Polis in beeld hield (die onzichtbaar was met het blote oog). Vervolgens vanaf daar een kleine starwalk en ook dit laatste cluster in beeld. Een stuk zwakker, wel opvallend dat de sterren gelijker zijn qua magnitude dan in M25. Daarmee was de avond wel klaar, duidelijk geen nacht voor nevels. Die komen in augustus wel.

 

[Lifesvr]

Die ga ik deze week eens proberen vanop vakantie. Ik heb geen telescoop mee, maar ik vind er wel ergens eentje

 

[NVDW]

Van in mijn tuin zal het met de huizen,bomen en lichtvervuiling niet eenvoudig zijn.

 

[wvreeven]

Van in mijn tuin zal het met de huizen,bomen en lichtvervuiling niet eenvoudig zijn.

Lichtvervuiling zal het probleem niet zo zijn. Deze open hoop is echt helder hoor. Gewoon met een lage vergroting (dus groot beeldveld) opzoeken.

 

[NVDW]

Lichtvervuiling zal het probleem niet zo zijn. Deze open hoop is echt helder hoor. Gewoon met een lage vergroting (dus groot beeldveld) opzoeken.

Ik ga iig een poging wagen maar in die richting staan gewoon 3 leuke oranje straatlantaarns op 40m van mij.hopelijk staat die er niet net naast

 

[Rigel 4]

Je bent een beetje laat om M 25 als object van de maand uit te zoeken, ik heb maar beperkt zicht. Ik kan M 16 en M 17 best goed opnemen met mijn kijkers maar M 25 staat nog lager vorige maand was beter geweest en dat zullen de meesten ook wel vinden wat ik hier neer schrijf. Jammer, maar ik zal het proberen. Het is nog steeds laat donker en je kunt pas om 0.15 beginnen met opnemen en uiteraard een filter gebruiken. Met F 2,8 is een belichting van 5 minuten voldoende met een gevoelige CCD kleurencamera.

 

[sdn]

Je bent een beetje laat om M 25 als object van de maand uit te zoeken, ik heb maar beperkt zicht. Ik kan M 16 en M 17 best goed opnemen met mijn kijkers maar M 25 staat nog lager vorige maand was beter geweest en dat zullen de meesten ook wel vinden wat ik hier neer schrijf. Jammer, maar ik zal het proberen. Het is nog steeds laat donker en je kunt pas om 0.15 beginnen met opnemen en uiteraard een filter gebruiken. Met F 2,8 is een belichting van 5 minuten voldoende met een gevoelige CCD kleurencamera.

In welke richting je het beste zicht hebt, is natuurlijk maar net afhankelijk van welke obstakels je hebt. M25 staat nu het hoogst om 2 uur 's nachts en dat vind ik eigenlijk al laat zat, object van de maand augustus had dus ook best gekund...

 

[ArnoM]

Je bent een beetje laat om M 25 als object van de maand uit te zoeken, ik heb maar beperkt zicht. Ik kan M 16 en M 17 best goed opnemen met mijn kijkers maar M 25 staat nog lager vorige maand was beter geweest en dat zullen de meesten ook wel vinden wat ik hier neer schrijf. Jammer, maar ik zal het proberen. Het is nog steeds laat donker en je kunt pas om 0.15 beginnen met opnemen en uiteraard een filter gebruiken. Met F 2,8 is een belichting van 5 minuten voldoende met een gevoelige CCD kleurencamera.

Hier zal ik hem nooit vanuit de tuin kunnen zien. Staat veel te laag.
Andere keren zie ik mensen aangeven dat een bepaald object voor hun niet meer interessant is, omdat hij te laag komt of uit beeld verdwijnt en dan moet het seizoen voor dat object voor mij nog goed op gang komen.

Bedenk dus dat anderen niet in dezelfde omstandigheden als jij zitten. Persoonlijk ben ik wel voorstander van een ovdm als deze rond 02.00uur 's nachts op de hoogste positie staat.

On-topic: ik hoop volgende week visueel en misschien ook fotografisch de hoop te kunnen vinden.

 

[DeepSkyScanner]

M25 is in de winter alleen overdag aan onze hemel aanwezig. Enige kans om het te zien is dus in de zomer, tussen mei en augustus, waarbij het nu praktisch in het donkerste deel van de nacht op het hoogste punt staat. Daarom begrijp ik wel de suggestie om M25 als Object Van De Maand aan te prijzen. Alleen jammer dat het zo dicht aan de horizon staat.

 

[Jef De Wit]

Suggestie voor iedereen die vanuit zijn eigen tuin M25 niet kan strikken wegens te laag (zoals ik): neem een bino, spring op de fiets en zoek in de buurt een vrije horizon

 

[Rigel 4]

Ik wil hem opnemen dat is veel mooier en je ziet meer detail.

 

[Extrafocaal]

Hierbij dan een eerste opname (met weinig 'detail').

Inderdaad erg laag - dus lekker vette sterren - maar na middernacht vanaf mijn stek nog net langs een struik en boven het dak van de buren te vangen (uiteraard ook nog een gaatje tussen de wolken moeten vinden).

Ofschoon de opname niet erg diep gaat (grensmagn. 18) loopt het beeld al behoorlijk vol met sterren. Ik vermoed dat met een wat groter beeldveld het geheel visueel aantrekkelijker is. Ook in een vergelijk met een Palomar Schmidt plaat uit 1952 komt het gebied fotografisch nauwelijks tot 'leven'. Misschien dat een kleurenopname dit kan bewerken (en optiek met spikes doet het vaak ook wel aardig op een open sterrenhoop).

Opgenomen in de nachten van 4 op 5 juli 2021 met een ASI294MM camera en IDAS LPS-D1 filter - achter een tot f/8 gereduceerde 10" Meade ACF. Totaal ca. 40 min belicht in subs van 2 minuten (gain 120, @-15°C; SharpCap). DF kalibratie in Nebulosity, afwerking in Photoshop. Centrum opname ca. RA. 18h31m47,8" Dec. -19°07'33,9" (FOV ca. 31,6'x21,5'; 0,91"/px; noord boven, oost links).

MvG,
Peter

 

[DeepSkyScanner]

Mooi hoor!
Heb je de ASI294MM in Bin1 of Bin2 mode gebruikt? Met andere woorden: welke resolutie heb je gebruikt? Ik vermoed standaard Bin2.
Als ik even mag rekenen aan jouw voorbeeld hier, dan heb je zo'n 2000 mm brandpuntsafstand. De Maan zou op jouw sensor net in de breedte erop passen, maar in de hoogte worden partjes afgesneden. Zo klein is dit M25 object dus.
Je zegt dat de FOV ca. 31,6' x 21,5' bedraagt. Dat klopt dan met mijn schatting, aangezien de Maan ca. 0,5° groot is.

De verhouding van FOV en 0.91"/pixel levert echter op dat je 2084 pixels in de breedte zou hebben. Maar de ASI294MM heeft twee keer zo veel pixels.
Heb je misschien binning toegepast in het stacken, of maak ik ergens een denkfout hierbij?

 

[Jef De Wit]

Zit al een paar dagen in zuidelijkere streken, maar de wolken werken (tot nu toe) niet mee. Gisteren een uurtje met de 8x42 kunnen waarnemen onder de dreiging van een steeds dichter komend front met de nodige donder en bliksem. Heeft ook wel zijn charmes...

M25 was snel gevonden door de lijn Delta - Lambda Sagittarii door te trekken. Fraai zicht in de bino: een heldere (centrale) ster met in de directe omgeving een 5-tal sterren die af en toe in beeld springen. 3 sterren (2 in het noorden en 1 in het zuiden) zitten los van de kern. Ten noorden van de cluster is er een opvallende boog van 3 sterren waarvan de 2 helderste de ogen lijken van een (zittend) nijlpaard, met M25 als de mond. Ten zuidoosten een 10-tal zwakkere sterren in een driehoek (de rest van het lijf). Waarschijnlijk heb ik een beetje te veel fantasie, maar hieronder een poging tot verduidelijking op basis van CdC:

 

[Extrafocaal]

... een (zittend) nijlpaard, met M25 als de mond ....

Fantasie is toch juist wat ons mensen maakt en dat we van die mooie sterrenbeelden hebben?

.... welke resolutie heb je gebruikt? ....

De ASI294MM werd in standaard 2x2 binning mode gebruikt - dus de natieve 8288x5644 px gereduceerd tot 4144x2822 px. Omdat de sterren toch al erg vet waren na het be-/verwerken de grootte tot 50% gereduceerd. Dit levert uiteindelijk bij F=2000mm inderdaad de opgegeven waarden 0,91"/px en een beeldveld van ca. 31,6'x21,5' (na afsnijden van de 'rafelrandjes' als resultaat van drift en stacken).

Bijgaand zelfde opname na enkel 2x2 bin (en een paar randpixels afgesneden) plus voor de aardigheid van nep-spikes voorzien.

MvG,
Peter