Object van de Maand April 2022: Silver Streak Galaxy

Jef De Wit

Jef De Wit

Donateur
De lente is ideaal om sterrenstelsels te observeren. Voor deze maand hebben we NGC 4216 in Virgo in de aanbieding.

Laat je niet afschrikken indien je een klein instrument hebt. Door zijn heldere kern (bij lage vergroting zo goed als stellair) is NGC 4216 gemakkelijker zichtbaar dan zijn magnitude (10,0) doet vermoeden. We zijn daarom benieuwd wat de minimum opening is om het stelsel te detecteren. Beschik je over een grotere kijker? Geef zeker in je verslag een schatting van de lengte/breedte verhouding. Meer uitdaging nodig? Vlakbij zitten nog twee kleinere edge-on galaxies.

Veel kijkplezier!

ngc4216_chart.jpg
Bron kaart: https://www.deepskycorner.ch/ngc4216/ngc4216.en.php
 
Ik heb dit stelsel vanavond met een 71 mm refractor opgezocht vanuit Chili en wel op de berg naast Rubin Observatory. Met het 10 mm Ethos oculair te zien als een dunne naald met een heldere stervormige kern. Met het 6 mm oculair is er weinig meer van te maken helaas. Maar toch leuk dat ik het gezien heb deze maand! Zie verder https://www.astroforum.nl/threads/t...-mm-zenithstar-bij-rubin-observatory.1472541/ (shameless self plug)
 
Vrijdagavond heb ik het stelsel vanaf een donkere plek (SQM 21.5) in Chili met mijn 50 cm telescoop kunnen bekijken. Met het 17 mm Ethos oculair pasten NGC 4216, 4206 en 4222 samen in één beeldveld. Ook PGC 39247 aan de noordelijke punt van NGC 4216 was zichtbaar.

NGC 4216 is een miniatuurversie van M 104 (die ik die avond ook bekeken heb). De heldere kern is lichtjes ovaal en zeer helder en er staat een ster net ten oosten van de kern. Het stelsel is lang en dun en langs de lange as aan de oostkant scherp begrensd. Heel soms lijkt het minder scherp en licht er een zwakke gloed op tussen de ster en de kern. Maar er is geen sprake van een duidelijke stofband zoals bij M 104.

NGC 4206 is langwerpig en een stuk zwakker dan 4216 maar nog steeds duidelijk zichtbaar.

Het kostte even moeite om NGC 4222 te zien. Dit is een zwak kreng dat ook langwerpig is. Erg leuk om drie edge on stelsels bij elkaar te zien.

PCG 39247 is klein en rond. In een eerder waarneemverslag van NGC 4216 dacht ik dat dit een emissienevel in 4216 was maar dat klopt dus niet.
 
Gisteren stond de maan vrijwel recht onder dit object en was deze ook nog eens zo goed als vol, van lichtvervuiling uit andere bronnen was weinig meer te merken (en dat zegt wat in Bortle 8 gebied). Maar het was wel helder dus ik heb gewoon eens een poging gedaan.

Visueel was er uiteraard niets te zien en datzelfde gold in zichtbaar licht met mijn ZWO 462MC camera. Weliswaar een heel vage zwakke veeg, maar die werd compleet overstemd door interne reflecties, vooral afkomstig van stof en andere vervuiling op de optiek. Dus heb ik eerst mijn keukentrap voorzien van uitgerold yogamatje en strategisch gepositioneerd zodat direct maanlicht richting het objectief geblokkeerd werd (de maan stond zo dichtbij dat een yogamatje op de telescoop geen zin had). De telescoop keek net over het trapje heen. Vervolgens een 742nm longpass filter voor de camera en opnames in mono. Het resultaat zie je hieronder. Zichtbaar zijn de kern van het stelsel met centrale verdikking, de armen en een mooie stofband. Integratietijd was 10 minuten, 4s subs. Verder duikt ook NGC4206 duidelijk op. In het begin van de livestack zag ik ook een kleiner en zwakker naaldvormig stelsel (NGC4222) aan de linkerkant van de foto maar dat werd helaas opgegeten door drift.

NGC4216_NGC4206_140ED_462MC_1.0x_A742_Stack_159frames_636s_WithDisplayStretch_2022-04-16.png
 
Gisteravond heb ik hem in Belgie bij een mooie bijna mag 6 hemel bekeken met mijn nieuwe Vixen SD115S refractor (first light!). Heldere langwerpige kern met sterkern, de halo is nauwelijks te zien en klein. Later in de nacht met de Mewlon en CLS filter was de halo wat groter, tja, opening loont wel op deepsky. Maar de nauwe dubbelsterren waren weer veel mooier in de Vixen bij matige seeing.
 
Vrijdagavond heb ik deze beauty bekeken in Kollase, met mijn 40cm! Uit mijn verslagje:
In NGC 4216 meen ik heel af en toe wel een stofband te zien, maar meer zoals in de black eye galaxy dan zoals in de needle, dus meer rondom de kern dan dat hij de hele lengte beslaat. Deze heb ik zelfs doorvergroot tot 425x (ja ik durf wel). Kon hij goed hebben.
 
Ik was benieuwd of het OvdM ook zichtbaar zou zijn met een 8 cm refractor vanuit mijn lichtvervuilde tuin. Het was goed helder, met een SQM van 19.05 (Bortle 7 hemel).
x23: vermoeden dat ik het stelsel met perifeer zicht kan oppikken
x43: bevestiging, met moeite perifeer te zien, lijkt op een zeer zwakke gezwollen 'ster'
x79: 100% van de tijd perifeer zichtbaar, ronde vorm met slechts een hint van oriëntatie
x111: beste vergroting, zonder probleem perifeer te zien, met direct zicht is het limiet, geen oriëntatie
x158: niet beter
Daarna een bezoekje gebracht aan de supernova (bij M60). Dat lukte ook (van NGC 4647 natuurlijk geen spoor).

Na de geslaagde test mocht de refractor terug naar binnen, in ruil voor de 30 cm dobson.
x50: het stelsel is zonder probleem perifeer zichtbaar, met moeite direct te zien (bijna stellair)
x92: direct te zien als een gezwollen 'ster', met moeite is er perifeer 'iets' van oriëntatie op te pikken
x171: zonder probleem (is de kern) direct te zien, met perifeer zicht een beetje langgerekt (N-Z oriëntatie)
x240: ovale kern, af en toe een 'flits' van de UFO-vorm, CLS-filter helpt een klein beetje

Conclusie: in lichtvervuilde hemel laat meer opening (30 cm) NGC 4216 helderder zien, maar geeft amper meer detail (dan een 8 cm).
 
Nou, net op de valreep dan!
Het was vanavond weer redelijk helder ( transparant) omdat ik NGC4565 kon ontwaren. Bortle 7.5 of daaromtrent. Vervolgens dacht ik dat het wel een gooi waard zou zijn. Mijn 120mm refractor ging me daarbij helpen.

Net buiten het midden van mijn beeldveld stond met perifeer zicht schijnbaar een sterretje bij 100X. Aanvankelijk sloeg ik er te weinig acht op. Na een tijdje en bij hogere vergroting van 150X merkte ik er iets bijzonders aan. Hij was minder scherp afgetekend dan een normale ster, contrast met naastgelegen heelal was geringer dan bij een ster. Vele malen minder briljant. Toen besefte ik dat ik naar de kern van NGC4216 zat te kijken.

Oriëntatie van het licht er omheen kon ik niet vaststellen. Wel zag ik dat er iets van licht omheen zat, niet afkomstig van één ster, teveel ook voor één klein sterretje. En zo bleef het een ongewoon ietwat onscherp perifeer waarneembaar verschijnseltje met sterachtige kern, ook bij hogere vergrotingen. Maar hij was het! En binnen de tijd! :)

Daarna nog wat zomerkoninkjes opgezocht en opgeruimd.
 
Laatst bewerkt:
Je moet ingelogd zijn om te kunnen reageren. Log in | Registreer
Terug
Bovenaan Onderaan