Rem
Rogue planet
In het ogenschijnlijk saaie gebied onder het handvat van de steelpan prijkt een aantal sterren dat ooit tot Ursa Major behoorde. Zij vormen de twee jachthonden Chara en Asterion, aan de riem gehouden door Boötes en happend naar het achterwerk van de beer. Zo gezien en geïntroduceerd door Johannes Hevelius in de 17[SUP]e[/SUP] eeuw on onveranderd gebleven tot op de dag van vandaag. Het is een donker stukje hemel waar toch een aantal mooie objecten te vinden is, waaronder M51, de Draaikolknevel en M3, één van de mooiste bolhopen van het noordelijk halfrond.
Maar onze blik gaat deze maand naar het uiterste zuiden van het sterrenbeeld en net boven Coma Berenices, voor twee sterrenstelsels die op 25 miljoen lichtjaar afstand van ons verwijderd een galactische dans uitvoeren en door een chaotische interactie elkaars fysieke kenmerken behoorlijk in de war schoppen.
De eerste is NGC 4631, de Whale Galaxy. Dit is een edge-on stelsel en laat een extreem lange, gloeiende sigaar van maar liefst 14’ x 1.5’ zien met tapse uiteinden en een wat wollig karakter. De “naald” is aan de westkant langer en puntiger en aan de oostkant juist breder, stomper en toch ook wel een stukje zwakker. De kern staat niet helemaal centraal en is aan de noordzijde wat meer prominent. Het is niet moeilijk om de vergelijking met M82 te maken, zeker ook omdat er met een grote telescoop wellicht wat donkere lijntjes in zijn te ontdekken.
Het object is echter al met een kleine telescoop te zien onder een redelijk donkere hemel en geeft steeds meer prijs naarmate de opening toeneemt. Let vooral op de ongebruikelijke vorm en kijk of je ook het mag. 12 sterretje net boven de kern aan de noordkant ziet. De echte uitdaging wordt gevormd door het stelsel NGC 4627 in het verlengde van de kern en dit sterretje, waar toch minimaal een 20cm telescoop voor nodig is om het los te zien van de omgeving. Als je dit lukt, sla je meteen Arp 281 aan de haak. Het zwakke smeersel ligt op slechts 13.000 lichtjaar van de walvis en is verantwoordelijk voor de verhoogde stervormingsgebiedjes in zijn grote broer, die volgens sommigen gelijkenis vertonen met sneeuwballen op de muur van een huis… je moet het maar verzinnen.
Op minder dan een graad afstand vinden we het tweede object van de maand: NGC 4656, ofwel de Hockey Stick. Deze is een stuk zwakker dan zijn buurman en daarmee vooral voer voor de wat grotere telescopen. Het is een zeer lange edge-on van 10’ x 1.5’ en heeft een onregelmatige kern die bestaat uit verschillende verhelderingen. De zuidwest extensie is zeer zwak, maar heeft een knoopje bij de tip. Aan de noordoostkant bevindt zich begeleider NGC 4657 in de vorm van een haak, waarmee ook meteen de bijnaam van het stelsel verklaard is. De grote uitdaging wordt gevormd door deze kromming ook daadwerkelijk te zien.
Het hele gebied is niet alleen interessant voor visueel waarnemers, maar ook voor de fotografen onder ons aangezien er veel details uit de stelsels te trekken zijn en er ook veel achtergrondstelsels tevoorschijn getoverd kunnen worden. Dus kom maar op met die schetsen en foto’s!
Hieronder alvast een schets van Jef de Wit, die een goede indruk geeft van het gebied:
In april staat het duo het hoogst rond middernacht aan de hemel op een comfortabele hoogte, zodat het ook vanuit menig tuin te zien en te fotograferen zal zijn. Het zoekkaartje laat zien waar het gevonden kan worden:
Het OvdM-team.
Maar onze blik gaat deze maand naar het uiterste zuiden van het sterrenbeeld en net boven Coma Berenices, voor twee sterrenstelsels die op 25 miljoen lichtjaar afstand van ons verwijderd een galactische dans uitvoeren en door een chaotische interactie elkaars fysieke kenmerken behoorlijk in de war schoppen.
De eerste is NGC 4631, de Whale Galaxy. Dit is een edge-on stelsel en laat een extreem lange, gloeiende sigaar van maar liefst 14’ x 1.5’ zien met tapse uiteinden en een wat wollig karakter. De “naald” is aan de westkant langer en puntiger en aan de oostkant juist breder, stomper en toch ook wel een stukje zwakker. De kern staat niet helemaal centraal en is aan de noordzijde wat meer prominent. Het is niet moeilijk om de vergelijking met M82 te maken, zeker ook omdat er met een grote telescoop wellicht wat donkere lijntjes in zijn te ontdekken.
Het object is echter al met een kleine telescoop te zien onder een redelijk donkere hemel en geeft steeds meer prijs naarmate de opening toeneemt. Let vooral op de ongebruikelijke vorm en kijk of je ook het mag. 12 sterretje net boven de kern aan de noordkant ziet. De echte uitdaging wordt gevormd door het stelsel NGC 4627 in het verlengde van de kern en dit sterretje, waar toch minimaal een 20cm telescoop voor nodig is om het los te zien van de omgeving. Als je dit lukt, sla je meteen Arp 281 aan de haak. Het zwakke smeersel ligt op slechts 13.000 lichtjaar van de walvis en is verantwoordelijk voor de verhoogde stervormingsgebiedjes in zijn grote broer, die volgens sommigen gelijkenis vertonen met sneeuwballen op de muur van een huis… je moet het maar verzinnen.
Op minder dan een graad afstand vinden we het tweede object van de maand: NGC 4656, ofwel de Hockey Stick. Deze is een stuk zwakker dan zijn buurman en daarmee vooral voer voor de wat grotere telescopen. Het is een zeer lange edge-on van 10’ x 1.5’ en heeft een onregelmatige kern die bestaat uit verschillende verhelderingen. De zuidwest extensie is zeer zwak, maar heeft een knoopje bij de tip. Aan de noordoostkant bevindt zich begeleider NGC 4657 in de vorm van een haak, waarmee ook meteen de bijnaam van het stelsel verklaard is. De grote uitdaging wordt gevormd door deze kromming ook daadwerkelijk te zien.
Het hele gebied is niet alleen interessant voor visueel waarnemers, maar ook voor de fotografen onder ons aangezien er veel details uit de stelsels te trekken zijn en er ook veel achtergrondstelsels tevoorschijn getoverd kunnen worden. Dus kom maar op met die schetsen en foto’s!
Hieronder alvast een schets van Jef de Wit, die een goede indruk geeft van het gebied:
In april staat het duo het hoogst rond middernacht aan de hemel op een comfortabele hoogte, zodat het ook vanuit menig tuin te zien en te fotograferen zal zijn. Het zoekkaartje laat zien waar het gevonden kan worden:
Het OvdM-team.
. Boven het gewricht loopt het stelsel nog eens dezelfde lengte door, maar dit deel is heel zwak en alleen perifeer redelijk goed te zien. Het deel ONDER de kromming dat zo subtiel op de foto van 
