Nieuwe kijker, alt-az-montering en over overgewicht

[markus17]

Hoi!

Na de barlowperikelen werd het duidelijk, ik heb een betere montering nodig, en dan kan ik net zo goed voorbereiden voor een betere kijker. Dat was toch al de bedoeling.

Rekening houdend met een nieuwe zwaardere kijker, moet de nieuwe montering daar wel aan voldoen. Het viel me op dat de zwaardere kijkers vrijwel altijd met een EQ-montering komen, terwijl ik graag een alt-az wil. Bladerend op astromarket en filteren voor 5-10kg laadvermogens kom ik de Skywatcher AZ5 [1] tegen. Lijkt me prima en het is ook de hoogste, dat is belangrijk omdat ik 2x zo groot als mijn kijker ben. De Skywatcher 120/1000 [2] (5kg) is de gedoodverfde opvolger van mijn huidige [3], en ook even lang.

Nu zag ik eerder ook een aflevering van een review over deze specifieke montering. Het was een uitstekend ding maar de strekking was wel dat je nog redelijk 20% over de max laadvermogen van 5kg kan gaan. Elders las ik ook reviews over dat ding waar mensen ook een niet nader genoemde 120/1000 erop geplaatst hebben, en met enige verbazing toch ook met gemak.

1. Wat zijn jullie ervaringen met het maximaal laadvermogen? En eventueel jullie ervaringen met deze of dergelijke monteringen? Als iemand ervaringen met mijn gewenste kijker heeft, lees ik ook die graag.

2. Bij deze montering koppel je de kijker aan de zijkant, i.p.v. er bovenop. Dit is voor mij ook nieuw. De nieuwe kijker lijkt de zwaluwstaart niet vast op één plek te zitten dus die kan ik dan een slag draaien. Mijn huidige kijker heeft de staart wel op een vast plek. Voor het oculair en RDF geen probleem, maar dan zit mijn scherpsteller wat vreemd. Ik heb daar schoeven zitten. Zou ik dat ding gewoon kunnen demonteren en ook een slagje draaien?

Alvast, en wederom, dank.
M.

[1] https://www.astromarket.org/alt-azi...5-deluxe-met-statief/p,49495#tab_bar_1_select
[2] https://www.astromarket.org/telescopen/skywatcher-telescoop-ac-120-1000-evostar-bd-ota/p,15567
[3] https://www.astromarket.org/telesco...0-1000-astromaster-az/p,7890#tab_bar_1_select

 

[sixela]

Nimmer zou ik een 120/1000 op een AZ5 zetten.

Ik zou een Skytee2 nemen, of de versie met een plakkertje van TS erop:

Sky-Watcher SKYTEE-2 Alt-Azi Dual Mount with Stainless Steel Tripod

www.robtics.nl

Teleskop-Express: TS-Optics AZ5 Azimutale Montierung mit Stativ und Feinverstellung

Die TS AZ5 ist ident mit der Skywatcher SKYTEE Montierung. Sie trägt Teleskope bis 13 kg auf jeder Seite.

www.teleskop-express.de

 

[markus17]

Ja, die was ik ook tegengekomen. Deze heeft net als een aantal andere zwaargewichten de mogelijkheid om twee buizen te plaatsen, dat is niet een eigenschap die ik zoek. Zo ook het contragewicht om de boel dan maar in balans te houden. Ik versleep te boel wel eens per fiets.

Het gewicht is wel prima (5kg, ex contragewicht?) en draagvermogen uitstekend. Maar het is ook weer 18cm korter.

Ik zie een voordeel en nadelen voor mijn situatie. Kun je de uwe toelichten? Nimmer is een stevige bewoording, welke tekortkomingen in 'een' AZ5 zie ik over het hoofd? Of heb je iets tegen dat specifieke model, of AZ5 in het algemeen?

Dank!

 

[sixela]

Een AZ5 is gewoon veel te licht voor een 120/1000. Anderen mogen vinden dat het kan, ik heb een hekel aan een trillende kijker waar ik scherpstellen uiterst frustrerend op vind.

Qua hoogte: mount extensies genoeg voor Vixen GP-DX-koppen en statieven.

Wil je echt iets compacters, er is nog de GSO ATZ:

Teleskop-Express: TS-Optics Azimutale Montierung GSAZ mit Feinverstellung und Stativ

Die GSAZ ist DIE unkomplizierte und transportable Montierung für Himmelsbeobachtung und Landschaftsbeobachtung.

www.teleskop-express.de

Daar heb ik al 100mm ED refractoren op gezet en dat ging nog (en ik ben niet snel tevreden). Ik vind 'm persoonlijk een pak stabieler dan de AZ5. Maar ja, die levertermijnen...

 

[EdwardB]

De GSAZ heb ik ook en ik ben er zeer tevreden mee. Mijn 75/750 is wat aan de zware kant ca. 3,5 kilo maar de montering kan hem goed hebben. Trillingen zijn er wel een beetje, maar die zijn snel uitgewerkt en bij het focusen heb ik er geen last van.

 

[MGralike]

Via mijn zoektochten ben ik ook deze nog tegen gekomen als alternatief op...

- Vamo Traveler: http://www.aokswiss.ch/ayo/vamo_traveler/main_vamo_traveler.html
- Ayo II: http://www.aokswiss.ch/ayo/ayo_ii/main_ayo_ii.html

Lijkt op het betere/mooiere handwerk maar... Ik beb er echter geen ervaring mee...

Trouwens de links lijken "USA" gericht, maar het bedrijf zit gewoon in Der Schweiz... http://www.aokswiss.ch/ (scheelt weer tav verzendtijd...in principe)

 

[sixela]

Traveler

and yet can be loaded with up to a 4” f/10 refractor

Da's geen 120mm ;-). De Ayo II gaat uiteraard wel voor zo'n kijker.

als je erg licht wilt gaan:

Scopetech Mount Zero | First Light Optics

First Light Optics - Suppliers of Astronomy telescopes, binoculars and accessories from Skywatcher, Celestron, Meade, William Optics, Atik, Imaging Source, Starlight Xpress, ADM, Moonlite, Catseye, Hutech and others.

www.firstlightoptics.com

maar dan ook een vrij stevige drievoet (en niet zoiets als dat ding onder een AZ5). Er zijn tripod adapters voor de meeste drievoeten (zonder ondersteuning voor de pin). Vixen, 3/8", 1/4" enz. Die extensie die je neemt hangt uiteraard ook af van de drievoet die je wenst te gebruiken.

 

[markus17]

Dag allemaal, ik lees interessante bijdrages.

Sixela, je schreef dat de AZ5 die ik aanhaalde te licht is, echter is één van jouw voorbeelden even zwaar, 5kg. Hoe moet ik dit precies duiden?

Verder draagt MGralike een nieuw model aan. Dit maakt het nog ingewikkelder. Dat model is ultralicht maar zegt +5kg aan te kunnen.

Uit deze twee voorbeelden lijkt het dus dat een zware (5kg) montering, niet persé geschikt is om een zware (5kg) kijker fatsoenlijk te dragen. Hoe zit dit?

Tussendoor komt ook de GSO-ATZ-montering. Deze kan, volgens verschillende bronnen 8-9kg dragen, maar is zelf ook 6.2kg. Echter schrijft EdwardB wel dat zijn 3.5kg kijker aan de zware kant is.

Er zijn duidelijk nuances die ik nog niet zie, maar ook technische aspecten betreffende gewicht, draagkracht en reductie van trillingen dat nog niet duidelijk is.

De GSO-ATZ heeft mijn interesse, heeft dat ding ook in de doos of bestelbare langeafstandknoppen? Ik wil de montering zelf zo weinig mogelijk aanraken. Bij teleskop-express zie ik in elk geval eentje. Bij Astromarket nul, maar daar is de levertijd prima voor dit apparaat [1], aannemende dat het hetzelfde apparaat is, ondanks dat daar het merk in de info ontbreekt.

Edit, nog belangrijke vraag. Kan ik met deze monteringen de kijker ook snel van richting doen veranderen zonder die knoppen te gebruiken? Of moet ik voor elke wijziging de knoppen beroeren? Vind het zelf wel handig dat ik met mijn huidige brakke montering de kijker kan gebruiken om snel ergens anders op te richten.

Ik hoor het weer graag.

Gr. M.

[1] https://www.astromarket.org/alt-azimuth-zonder-goto/gso-atz-montering/p,4944#tab_bar_1_select

 

[sixela]

"Te licht" betekent niet dat die niet genoeg weegt, maar niet genoeg kan dragen. En niet iedereen hanteert dezelfde limiet. Constructeurs hanteren vaak een veel hogere limiet dan iemand die een hekel heeft aan het feit dat zijn kijker trilt. Er ís trouwens geen harde limiet: hoe meer gewicht, des te meer beeft de kijker.

Zoals ik zei, ik heb persoonlijk een 100mm en geen 120mm op een GSO ATZ gebruikt. Voor een 120mm heb ik liever een zwaardere montering, behalve als het transport moeilijker wordt -- ik ben met een kleine refractor ooit naar Lombok geweest en daar moest alles met de Berlebach-mini-drievoet in een rugzakje, en dan maak je concessies ;-).


Over de GSO ATZ:

• Coarse motion (friction bearing) and 360-deg slow motion controls (worm gears) on both axes

Slo-mo knoppen hebben een as die standaard is. Dar kun je op monteren wat je wilt. En inderdaad, niet iedereen levert die met dezelfde knoppen -- dus gewoon een mailtje sturen.

Echter schrijft EdwardB wel dat zijn 3.5kg kijker aan de zware kant is.

Dat schreef hij niet: hij schreef dat voor de opening (75mm) zijn kijker vrij zwaar is, maar de montering er niet te veel last van heeft.

 

[EdwardB]

Ja, relatief zwaar bedoelde ik inderdaad. Mijn telescoop is zelfbouw, met pvc, hout en een goede focuser, wat hem zwaarder maakt dan je van een 75mm kan verwachten. Een Skywatcher 102/1000 weegt ook 3,5 kilo.

Edit, nog belangrijke vraag. Kan ik met deze monteringen de kijker ook snel van richting doen veranderen zonder die knoppen te gebruiken?

De GSAZ kan je probleemloos zonder de knoppen te gebruiken snel een andere kant op richten. Een ander voordeel is dat je de knoppen kan blijven draaien. Met een Celestron AltAz bijvoorbeeld kom je op een gegeven moment niet verder en dan moet je de knoppen weer terugdraaien.

Overigens waren als ik het me goed herinner, bij de GSAZ geen buigzame assen bijgeleverd. Die zijn wel handig/nodig bij een refractor omdat je anders je armen ver moet uitstrekken naar de fijnregelingknoppen. https://www.teleskop-express.de/sho...22---11-cm-fuer-manuelle-Feinverstellung.html

 

[sixela]

Ik heb die al met twe korte knoppen, een korte knop op Alt en eentje op steel op Az, en twee knoppen op steel zien aangeboden worden. Ik veronderstel dat de verschillende verdelers een beetje uit een menu kunnen kiezen (want zelfs de kleur is niet altijd dezelfde).

Ik vind dat die nog vrij goed zwaardere kijkers draagt, althans voor zijn prijs en gewicht. Uiteraard minder dan een SkyTee2. Als je echt iets licht wilt nog beter dan de GSO met zwaardere kijkers overweg kan, dan is die Japanse Scopetech Mount Zero nog wel beter (en kwalitatief veel beter afgewerkt), maar ook een pak duurder, zeker met alle accessoires die je nog nodig hebt (een drievoetextensie, adapter, knoppen, enz.).

 

[markus17]

Goed, dan de volgende vraag hierop voortbordurend.

Als mijn huidige brakke montering meezit en ik b.v. Mars op 100x goed in beeld heb, vliegt het ook zo weer uit beeld, +30 seconden ofzo. Als ik de kijker daarna in hoogte bij moet stellen kan ik even zo goed opnieuw beginnen.

Wat zijn jullie ervaringen met een alt-az-montering en het bijhouden van een object op veel hogere vergrotingen? Ik stel me voor dat de fijnstelschroeven het een stuk makkelijker maken, maar tot hoever kan jijzelf gaan met zo'n opstelling?

Ik overweeg dus een 120mm, maar de 150mm-variant trekt me ook, ondanks dat ding nog wat zwaarder is en de GSO-ATZ daar misschien ook niet geschikt voor is.

Hoe is het om tot vlakbij onder de 240x of 300x, met een alt-az, een object bij te benen? Wanneer is het voor jou gekkenwerk om nog een alt-az te gebruiken?

Dank, zoals altijd.

Gr. M.

 

[sixela]

Stel dat je op 100x een 50° oculair hebt, dan heb je een halve graad in beeld. Een planeet doet er dan 2 minuten over om van de ene kant naar de andere te gaan (en 1 minuut om van het midden naar de rand te gaan. Dus je zet meestal de planeet lichtjes aan de andere kant in beeld, en dan heb je toch wat tijd.

Rond de meridiaan (in het zuiden) _is_ er amper een maximum vergroting met zo'n montering -- je kunt makkelijk tot 300x gaan (ik heb nog geen kijkers gebruikt die meer aankunnen op zo'n montering.)

Als je niet rond de meridiaan bent en het object gaat echt op 45° door het veld is het wat lastiger -- je hebt inderdaad voor het bekijken van planeten op hoge vergroting meestal niet voor niets een equatoriale en niet Alt-az-montering. Maar 100x blijft een "piece of cake".

 

[EdwardB]

Een montering zonder fijnregeling is erg lastig te hanteren. Je bent dan meer bezig met bijstellen dan met waarnemen. Vooral met de systemen waarbij je met de knop de telescoop 'vastknijpt' in een bepaalde stand krijg je problemen zoals verschuiving van het beeld net als je vastknijpt.

De sterkste vergroting die ik met de oculair-barlowcombinaties op mijn telescoop kan halen is 300x. Met de fijnregeling op azimuthaal is dat nog te doen.

Het enige wat bij hoge vergrotingen op azimuthale montering lastig wordt, is dat het object soms moeilijk terug te vinden is als ik van oculair of filter wil wisselen. Wat dat betreft is de equatoriale opstelling erg handig.

Hierbij ga ik er wel van uit dat de (azimuthale) montering de telescoop kan dragen en je niet teveel last hebt van trillingen. De telescopen die je op het oog hebt zullen te zwaar zijn voor de GSAZ.

Grotere refractoren zullen ook een langere openingsverhouding dan kleinere kijkers moeten hebben om niet teveel last te hebben van de kleurfout.

In je openingspost noem je de 120/1000 de "gedoodverfde opvolger" van je huidige telescoop. Je denkt nu ook aan een 150mm, een refractor neem ik aan. Zijn er redenen dat je niet kiest voor een Newton op Dobsonopstelling nu je groter wilt gaan?

 

[sixela]

Een 150mm refractor op een GSO ATZ? Ik dacht het niet -- 150mm refractoren zijn beesten die zelf erg zwaar zijn en een erg zware montering nodig hebben. Zoals ik zei, persoonlijk ligt voor mij de limiet qua comfortabel observeren eerder aan de kant van een 100mm refractor. Een 120mm is kantje-boordje, een 150mm is gewoon waanzin. Hij gaat er inderdaad niet afvallen en de montering breken, maar daarmee is alles ook gezegd.

Eigenlijk zit je met een 150mm refractor gewoon niet meer te denken aan een mobiele opstelling, en dan kun je net zo goed een kloeke equatoriale montering nemen. Let wel, 150/750 refractoren zijn niet zo'n goede kijkers voor planeten - het zijn eerder breedveld-deepskykijkers.

 

[John Baars]

Met Sixela eens.
Ik heb een GSO AZ.
en verder lenzenkijkers:
-100mm f/9 ( volgetuigd 5kg). Dat gaat.
-120mm f/7,5 (volgetuigd 6,5kg). Dat gaat net niet. Net wel met trillingsergernissen.
-150mm f/5 lenzenkijker (volgetuigd 8kg, maar als je de dauwkap vervangt voor lichtgewicht, 7 kg). Dat gaat niet. Elk zuchtje wind of aanraking voor scherpstellen is te zien als een trilling die even aanhoudt. Gevoegd bij het feit dat een f/5 lastig scherp te stellen is en je tijdens scherpstellen door het getril niet kan beoordelen of je al scherp staat. Als blijkt dat je nog niet scherp staat (10 tegen 1), begint het hele proces van voren af aan. Dit is dus geen goede combinatie.

De GSO heeft een soepele fijnregeling op beide assen. Je volgt dus soepel. Voor een refractor heb je lange flexibele kabels nodig, anders moet je te ver reiken naar de knoppen.
Ik heb persoonlijk de razend korte 102mm Maksutov erop staan ( 2kg, maar volledig opgedirkt, 2 inch zenitspiegel, dikke zoeker, 4 kg) Dat gaat perfect.
Volgen verloopt zoals gezegd soepel en wat mij betreft tot 100X eigenlijk intuitief. Daarboven begin ik het op te merken en de grens ligt bij mij rond 140X. Niet dat het niet kan, maar dan begin ik het als hinderlijk afleidend te ervaren.

 

[markus17]

Dag allen,

Vergeet mijn dwaasheid, in mijn enthousiasme vergat ik even dat de 150/1200-versie 13kg weegt. Dat is ook voor mij niet fietsbaar met montering er nog aan vast.

De 120/1000 met 5kg moet/schijnt met de GSO-ATZ nog te doen zijn (al betwist Edward dat denk ik). Bij Astromarket hebben ze daarvoor helaas geen fijnregelkabels, maar die schijn ik eventueel wel bij een andere winkel te kunnen vinden.

Die Japanse montering lonkt ook, vooral vanwege het geringe gewicht. Al kan die volgens de advertentie maar 7kg dragen vs. de GTO-ATZ met zijn 8-9kg die ik in verschillende winkels tegenkom. Maar deze is inderdaad gruwelijk duur, met driepoot en regelkabels erbij zo'n 1000 Britse ponden, zonder evt. invoertarief als ik die nog voor de Brexit koop.

Waarom ik nog geen spiegel wil, ik ben domweg nog niet bereid om te collimeren, ik ben nog van het type iets zien, plaatsen, richten en kijken. Ook daarom wil ik nog geen EQ-montering, én omdat ik vrijwel nergens goed op het noorden kan richten, en natuurlijk het extra gewicht.

De spiegel gaat nog wel eens komen. Maar dan denk ik één of andere maksutov vanwege gewicht, omvang en groot brandpuntsafstand. Die gaat dan mee naar hoog in de bergen van de Canaries. Eventueel een topic voor verder in de toekomst.

John's voorbeelden zijn ook tekenend, en maken het niet makkelijker. De GTO-ATZ claimt 8-9kg aan te kunnen, maar het max is voor John onwerkbaar. De 5kg werkt dan weer wel, wat ook het gewicht van de 120/1000 is. Maar ja, wat zou dan, los van het theoretische maximum van de Japanner, daarvoor het praktisch maximum kunnen zijn?

Heeft iemand die Japanner ooit in handen gehad? Ik vind het prima om éénmaal veel geld te betalen, maar ja, dan moet het wel passen, qua maximum gewicht en een acceptabel niveau aan trillingen.

Ik moet denk ik ook nog aparte topics openen betreffende 1.25" vs 2" oculairs, en over groothoekoculairs. Want dat is, als ik Sixela goed lees, ook een aspect van hoe gemakkelijk met alt-az zaken te volgen zijn, en hoe snel ze uit beeld vliegen. Zal ik hiervoor één of twee lossen topics maken of in deze voortborduren? Suggestie?

Ik lees uw vele meningen en ervaringen weer graag. En zal het topic morgen vast opnieuw voor de zoveelste keer doorlezen.

Gr. M.

 

[sixela]

Waarom ik nog geen spiegel wil, ik ben domweg nog niet bereid om te collimeren

Dat is denk ik één van de minst rationele redenen die je kunt bedenken voor zo'n investering. Ik veronderstel dat je niet enkel met mocassins aan de voeten rondloopt, omdat veters knopen te moeilijk is?

En als je dat dwars zit, dan is een Mak-Cass geen haar beter -- integendeel.

Als je van het type plaatsen-richten-kijken bent, dan zou ik persoonlijk een Dobsonkijker nemen. Desnoods regel je bij het begin van de sessie enkel de hoofdspiegel met een collimatiekapje; d'r is werkelijks niks aan.

 

[John Baars]

De 120/1000 met 5kg moet/schijnt met de GSO-ATZ nog te doen zijn

Alleen de buis weegt 5 kg, daar komt nog een zoeker, 2 inch zenit prisma en oculair bij. Reken op 6,7- 7 kg. En dan het enorme moment van de lange buis. Ik ben het met Edward eens. Gaat niet goed.

 

[EdwardB]

in mijn enthousiasme vergat ik even dat de 150/1200-versie 13kg weegt. Dat is ook voor mij niet fietsbaar met montering er nog aan vast.

Als je daadwerkelijk met telescoop op de fiets wilt stappen, dan is bijna alles wat je noemt al te zwaar en/of onhandig. Je 90/1000 met een andere montering is nog een optie. Anders een Heritage (130mm of 150mm handzame Dobson).

Waarom ik nog geen spiegel wil, ik ben domweg nog niet bereid om te collimeren, ik ben nog van het type iets zien, plaatsen, richten en kijken. Ook daarom wil ik nog geen EQ-montering, én omdat ik vrijwel nergens goed op het noorden kan richten, en natuurlijk het extra gewicht.

Dobsons zijn niet zoveel zwaarder als grotere refractor met de daarbijbenodigde zware montering.

Ik moet denk ik ook nog aparte topics openen betreffende 1.25" vs 2" oculairs, en over groothoekoculairs. Want dat is, als ik Sixela goed lees, ook een aspect van hoe gemakkelijk met alt-az zaken te volgen zijn, en hoe snel ze uit beeld vliegen. Zal ik hiervoor één of twee lossen topics maken of in deze voortborduren? Suggestie?

Eens je een goede montering hebt, is het belangrijkste deel van je volgprobleem opgelost. Groothoekers kunnen niet compenseren voor een slechte montering. Ook een Dobsn kan je ooit voorzien van een volgplatform.

En dan het enorme moment van de lange buis.

Dat is ook een erg belangrijk punt. Een hele lange kijker, ook al is hij licht, zal meer trillen.