Mysterieus objectief aan restauratie toe

[Ruudshift]

In een eerdere post (een Polarex 75/1200 project) had ik het over een objectief, waarschijnlijk een Lichtenknecker, met een defect. Nou, daar is'tie dan. Het objectief zat in een zware colimeerbare (?) cel. Er is geen vermelding van de maker te vinden, maar het is uit Belgie afkomstig en naar zeggen van eerdere verkopers een Lichtenknecker. Het objectief heb ik inmiddels uit de cel gehaald en ontdaan van vet, vergane kit en vuiligheid. Zoals op de foto's is te zien is de breking tussen het kroon- en flintglas verre van homogeen en ook (niet te zien) is het objectief niet volledig helder. Ik vermoed dus dat het een klassiek met Canada balsem gekit objectief is en dat de kit het nu begeeft.
Over herstel van zo'n objectief heb ik niet veel op Nederlandstalig sites kunnen vinden, wel op Cloudy Nights. De voorlopige strategie is proberen kroon- en flintglas in xyleen te scheiden en na schoonmaken het objectie olie-gescheiden te maken.
Alle informatie over aard en maker van het objectief en over herstel en, vooral, opnieuw monteren en te gebruiken olie zijn zeer welkom!

 

[Bob Slee]

Wat delamineert er nu eigenlijk?

 

[Ruudshift]

Ik vermoed dat het de Canada balsem of andere gebruikte kit is die zich tussen kroon- en flintglas bevindt. Canada balsem is een natuurproduct dat vanwege de eigenschappen, transparantie en brekingsindex, niet alleen in microscopie voor het inbedden van preparaten werd gebruikt, maar ook voor het kitten van telescoop objectieven. Na langere tijd (decennia) vergeeld/vertroebeld het en verliest het z'n de binding met het glas. Lichtenknecker schijnt het inderdaad inderdaad gebruikt te hebben voor kleinere objectieven. Maar goed, het zijn ook maar veronderstellingen van mijn kant....

 

[scorpio]

De lens kun je opnieuw kitten met lenscement.

Zelf heb ik 6 jaar geleden een klein flesje besteld bij Edmund Optics. Norland Optical Adhesive 60. Beetje zonlicht en het zit vast. Vergeelt niet en is heel sterk.
Flesje zelf heb ik nog liggen maar het schijnt slechts een of twee jaar houdbaar te zijn. Dus of het nog werkt na 6 jaar, zou ik moeten proberen.

 

[Ruudshift]

Bedankt voor de tip scorpio! Ik was de naam Edmund optics al eens tegengekomen. Klinkt goed, maar deze adhesive schijnt lastig te zijn om weer los te maken. Dat geeft het idee dat je het aanbrengen in een keer goed moet doen........ Hoe is je ervaring met aanbrengen? Hoe vermijd je insluiting van luchtbellen? En hoe bepaal je de juiste afstand tussen kroon- en flintglas (en dus laagdikte van de lijm)? Zoals op de derde foto rechtsboven is te zien zaten er drie heel dunne stukjes (aluminium?)folie als spacer tussen de lensen. Ik heb die spacers zoveel mogelijk proberen te "redden" bij het losmaken van de glazen en denk dat het verstandig is ze te hergebruiken. Of iets vergelijkbaars, maar hoe dik moet dat zijn? Als je tips hebt hoor ik ze graag!
Ik zal nog een berichtje mbt. scheiden van kroon en flint posten.

 

[Ruudshift]

De stoute schoenen aangetrokken en het objectief in xyleen gelegd. Xyleen lost harsen als Canada balsem zeer goed op maar is een behoorlijk schadelijke stof en dus zeker niet geschikt voor thuisgebruik! Alcohol zou de truc ook moeten doen, hoewel er mogelijk meer geduld bij nodig is. Ik heb dit onder een professioneel afzuigsysteem kunnen doen; essentieel! Goed, xyleen dus, en af toe even met een tandenstoker geprobeerd of er al ruimte tussen de glazen kwam. Na ruim twee dagen gaven ze iets mee! Met handschoenen voorzichtig kroon en flint van elkaar afgeschoven en met tandenstokers ertussen nog een aantal uur in de xyleen terug gelegd (zie foto). Daarna met xyleen-gedrenkt lenspapier de hars-residuen verwijderd en de glazen in een alcohol badje gelegd. Op zijn beurt lost alcohol de xyleen residuen op en na nog wat poets- en veegwerk de alcohol laten verdampen. Resultaat: twee perfect schone glazen!
Dat was stap een! Tijd om een (test) buis te bouwen en te zien hoe het objectief presteert met lucht, (immersie) olie of toch maar een moderne (Edmund optics) kit zoals Scorpio suggereert. Suggesties/ervaringen blijven daarbij zeer welkom!

 

[John Baars]

Wat een leuke operatie!
Ik zou de suggestie van Scorpio volgen en opnieuw kitten.
- Er zijn op dit Forum in het verleden diverse experimenten met gewone achromaten en oliën en gel geweest. In eerste instantie zeer succesvol. Alle experimenten strandden uiteindelijk op de afdichting. Binnen een half jaar (of jaar, daar wil ik vanaf zijn) lekte het , droogde het toch in (gel) of kwam er lucht tussen.
- Luchtgescheiden laten betekent twee ongecoate lucht-glas overgangen extra en daarmee dus een hoop lichtverlies.

 

[sixela]

Kitten is inderdaad beter maar de afstand moet goed zitten en je moet ook perfect centreren of je hebt coma aan je broek - eens die lenzen gecementeerd zijn, zijn ze voor eeuwig getrouwd.

Anderzijds, eens een doublet goed gekit is heb je er nooit meer last mee, terwijl elementen die lucht- of oliegescheiden zijn mooi centreren als je ze in een cel monteert niet altijd eenvoudig is.

 

[scorpio]

Klinkt goed, maar deze adhesive schijnt lastig te zijn om weer los te maken. Dat geeft het idee dat je het aanbrengen in een keer goed moet doen........ Hoe is je ervaring met aanbrengen? Hoe vermijd je insluiting van luchtbellen? En hoe bepaal je de juiste afstand tussen kroon- en flintglas (en dus laagdikte van de lijm)?

Het aanbrengen gaat verassend makkelijk. Ook ik had het idee dat het wat lastig zou zijn maar dat is het niet. Bij dit goedje krijg je ook een gebruiksaanwijzing hoe het te gebruiken. Vergeet niet. Geen UV-licht geen droging. Dus als er onverhoopt toch een luchtbelletje zit doe je het gewoon opnieuw. Het is niet zo lastig.

Nu heb je het ook over spacers. Misschien mis ik iets maar een (voor zover ik weet) lucht gescheiden doubled kun je niet zomaar kitten. En andersom ook niet. Een gekitte double die ik heb met spacers scheiden werkte niet. Deze moest ik toch echt opnieuw kitten voor een goed beeld. Maar goed, dit is mijn ervaring.

 

[Ruudshift]

Johan, Sixela en Scorpio, dank voor de op- en aanmerkingen. Dan wordt het toch maar kitten, denk ik. Olie lijkt bij nader inzien geen optie omdat de passing van het objectief in de vatting zo precies is dat er nauwelijks ruimte is voor afdichting met tape oid.
En ja, er zaten 3 flinterdunne spacers tussen de glazen, ondanks dat het objectief duidelijk gekit was, waarschijnlijk met Canada balsem. Wat het nut van de spacers zou zijn ontgaat mij ook; ze bepalen de laagdikte van de kit, maar of die van invloed is op de beperking van lichtverlies door de kit?

 

[svdwal]

De brekingsindex is ongeveer gelijk aan die van kroonglas (volgens wikipedia). Dus als de dikte van de laag niet uit zou maken, dan zou de dikte van de lens van kroonglas ook niet uit mogen maken. Maar dat maakt wel uit, het duurt immers langer voordat de straal weer uittreedt. Als je de lens dik genoeg maakt snijdt de straal de optische as in de lens zelf.

Het zal eerder zo zijn dat een heel dun laagje de optische eigenschappen van de complete lens nauwelijks aanpast.

 

[wab]

Wat goed om te lezen dat je 'mijn' Lichtekneckerlens schoongemaakt hebt. Zag er zelf niet over heen. De kwaliteit van dergelijke lenzen was altijd zeer geroemd. gr. Wim

 

[Ruudshift]

Terecht geroemd! Maar eerst zat ik er toch een beetje mee dat de lens onmiskenbaar gekit was, maar ook spacers bevatte. Na enig twijfelen besloten om de glazen eerst gewoon maar eens "air spaced" terug te zetten in de vatting. Het lichtverlies is uiteindelijk beperkt en spacers aanbrengen is minder lastig omkeerbaar dan kitten. En ik had sowieso het plan om een kijker voor zonswaarneming in wit licht te bouwen, dus een beetje lichtverlies, soit . Het objectief tijdelijk op een Polarex 75 buis gemonteerd en eerst maar eens getest op de nachthemel. Wauw! Ondanks de matige seeing fantastisch op Saturnus en Jupiter en moeiteloos tot 120x. Op de dubbele dubbel in Lyra minstens zo goed als de Polarex 75 en m'n Tal100. Inmiddels een "zonnebril" geconstrueerd met een Thousands Oaks filter en nu nog even prutsen om een 2 inch solar continuüm filter in/voor een .96 focusser te zetten En even wachten op zonnig weer.....