Een nachtje met een 94 mm refractor in Chili

wvreeven

Donateur
"Voor alles is een eerste keer" luidt de gevleugelde uitspraak. Voor mij deze nacht ware er twee.

De eerste betreft het dragen van lenzen tijdens het waarnemen. Ik draag sinds bijna 3 jaar een bril en heb ondermeer last van astigmatisme. Dat is niet handig bij het waarnemen want hoe vaak ik het ook probeer, met de bril op waarnemen bevalt me niet. Dus heb ik nu lenzen waarmee ik scherp kan zien in de verte. Voor het lezen doe ik dan mijn bril op. Dat gaat prima. En deze nacht heb ik ze voor het eerst uitgeprobeerd. Dat indoen en uitnemen, dat vergt nog flink oefenen. Maar wat een verschil zeg! Mooie, ronde puntjes zonder rare strepen en zonder dubbelsterren. Ik ben verkocht!

De tweede betreft het feit dat ik op de locatie ben waar mijn 50 cm kijker opgeslagen is, maar dat ik die niet zou gebruiken! Het is echt een kwestie van de kijker opbouwen en waarnemen maar ik had een ander plan: grote, zwakke emissienevels met een 94 mm refractor. En zo gezegd, zo gedaan.

Mijn eerste doelwit was de Eridanus Bubble. Dit is de grote, maar veel zwakkere, tegenhanger van Barnard's Loop. Maar voor ik daar naar op jacht kon gaan, moest er een probleem met de montering opgelost worden.

Om op te warmen wilde ik eerst wat eenvoudigere objecten opzoeken, zoals de Horsehead Nebula, Rosetta Nebula en de Seagull Nebula. En dat opzoeken bleek niet altijd goed te gaan. Ik heb de pooluitlijning gedaan met de iPolar die ingebouwd zit in de GEM28 montering. Daarna wilde ik een 3-steruitlijning doen en daar merkte ik al een afwijking van ongeveer 15 graden. Dat stinkt naar een zomertijd/wintertijd verschil. In Chili is het momenteel zomertijd, die op 2 april gaat eindigen.

Ik heb de handcontroller instellingen bijna letterlijk 10 keer nagekeken (ik denk dat het er 6 of 7 waren!) en de steruitlijning opnieuw gedaan maar het daarna opzoeken van objecten ging niet altijd goed. Als ik bijvoorbeeld eerst M41, dan M50 en dan M46 opzocht. Kwam M46 niet in beeld. Maar eerst M46 en dan M41 en M50 ging wel goed. En dan gingen daarna weer andere zoekacties fout. Om gek van te worden!

Uiteindelijk heb ik de handcontroller maar verteld dat we niet meer in zomertijd waren en toen ging het ineens goed. De VS is onlangs op zomertijd overgestapt dus wellicht denkt de handcontroller dat het daarom op het zuidelijk halfrond wintertijd is. Geen idee, maar het werkte. Daarna heb ik geen problemen meer gehad.

Tegen die tijd was het al bijna middernacht en kon ik Eridanus wel vergeten. Tijdens dit hele akkefietje heb ik wel de eerder genoemde M41, M50, M46 en ook M47, M42, M43, de Running Man Nebula, de Horsehead Nebula, de Eta Carinae Nebula en de Rosetta Nebula waargenomen. De Horsehead was toch wel lastig en eigenlijk lastiger dan met mijn 71 mm refractor een paar maanden geleden op de bergtop Cerro Pachón waar Vera C. Rubin Observatory wordt gebouwd. Ook de Seagull Nebula was in mijn herinnering duidelijker in de 71 mm dan gisteravond in de 94 mm.

De 71 mm geeft met mijn 31 mm Nagler een uittreepupil van 6,3 mm en de 94 mm 5,6 mm dus daar zal het verschil wel in zitten. Ik zou met de 94 mm eigenlijk mijn 35 mm Panoptic oculair moeten gebruiken om een uittreepupil van 6,4 mm te krijgen. Dan zou de vergelijking eerlijker zijn. Jammer dat ik daar niet van te voren aan gedacht heb. Misschien kan ik volgend weekend in de herkansing als ik hier weer kom. Daar ga ik maar eens over nadenken want met de 50 cm valt er ook nog zó veel te zien hier!

Nog even over de Eta Carinae Nebula: deze is zó helder dat ik hem zelfs vanuit mijn lichtvervuilde achtertuin in La Serena kan zien. Met UHC en OIII waren NGC 3293 en NGC 3324 ten noordwesten van de nevel zichtbaar en zelfs ook heel zwakjes de randen van de bubble ten zuidwesten ervan zoals je op deze foto kunt zien. Zeer, zeer spectaculair!

Ik heb toen toch maar de telescoop op de Lambda Orionis Nebula (SH2-264) gericht. Deze stond al laag, maar niet geschoten is altijd mis! Nou, dat viel niet tegen. De nevel is veel groter dan het 4,9º beeldveld met de 31 mm Nagler dus ik heb de kijker wat rond laten bewegen met de handcontroller. Er ik zag zowaar een grote, zeer zwakke boog om Lambda Ori heen in de richting van Bellatrix. Op de hierboven gelinkte foto van de Eridanus Bubble is te zien dat de nevel rechtsonder inderdaad helderder is dus dat lijkt mijn waarneming te bevestigen.

Door naar IC 443 en IC 444. Ik had het helderste deel van IC 443 als eens gezien met mijn 50 cm kijker maar er verder geen moeite ingestoken om er meer van te maken. Maar met de 94 mm valt er eigenlijk weinig van te zien. Mogelijk zie ik IC 443 als een zeer vage vlek maar van IC 444 geen spoor. Gemini komt in Chile niet erg hoog boven de horizon en ze staat nu al erg laag dus dat zal niet helpen.

Vervolgens probeer ik de Cone Nebula (NGC 2264, een aanduiding die zowel op de nevel als op de sterrenhoop erin slaat). Ook deze heb ik al enkele keren geprobeerd en telkens met weinig succes. Ook vanavond valt er weinig van te zien. Ik heb UHC, OIII en H-Beta geprobeerd maar niets. Ik denk dat de lage stand, kleine kijker en te lage vergroting niet helpen.

Dan door naar de Vela Supernova Remnant die onlangs zo schitterend door @TomC is geschetst <https://www.astroforum.nl/threads/schets-vela-snr-in-widefield.1475676/>. Zoals geschreven heeft mijn kijkertje een beeldveld van 4,9º met het 31 mm Nagler en met een OIII filter de nevelslierten knallen werkelijk om je oren. Allemaal erg subtiel maar duidelijker dan de Horsehead en Seagull. De Pencil was zeer duidelijk zichtbaar als een klein streepje maar er waren nog meer gebieden die duidelijk zichtbaar waren. Rond d en e Velorum en de sterrenhoop Tr 10 waren de meeste nevelslierten zichtbaar. Ik heb ook nog even het H-Beta erin geschroefd en daarmee verdwenen deze slierten en werd vooral rond de sterrenhopen NGC 2626 en NGC 2671 wat neveligheid zichtbaar. Ik denk dat dit delen van de nevels Gum 14, 15 en 17 waren. Zeer spectaculair!

NGC 3199, die ook bekend staat als Carina's Smile, was met OIII zichtbaar als een boogvormige, redelijk heldere vlek. Qua helderheid eerder zoals NGC 2732 (de Pencil) en zeker stukken helderder dan de Seagull. Ook zonder filter was de nevel al zichtbaar en met UHC wat meer dan zonder. Met H-Beta verdween de nevel. Het kostte me veel moeite om nabijgelegen NGC 3247 te vinden. Deze is een stuk kleiner dan NGC 3199 en ook zwakker. Net als zijn buurman reageerde deze goed op UHC en beter op OIII en was zichtbaar als een klein, rond vlekje. Zonder filter en met H-Beta was de nevel niet zichtbaar.

Ten oosten van de Eta Carinae Nebula ligt the Statue Of Liberty Nebula, waarvan de NGC aanduidingen op zijn zachts gezegd een puinhoop zijn. Het gaat om de NGCs 3576, 3579, 3581, 3582, 3584, 3586 en 3603. Veel zoekresultaten op internet geven aan dat NGC 3576 de aanduiding voor de hele nevel is maar dat klopt volgens mij niet. Zie bijvoorbeeld deze pagina voor NGC 3576 en deze voor NGC 3579. NGC 3603 is een losse nevel naast het vorige complex. Ik zag een aantal nevelvlekken naast en bij elkaar en had moeite om ze te identificeren. De nevel stond zowat in het zenit en het oculair hing vlak boven de grond. Daardoor moest ik in een zeer ongemakkelijke houding liggen wat de waarneming niet ten goede is gekomen. Ik probeer het vanavond nogmaals met de 50 cm.

Vervolgens stond de Running Chicken Nebula op het programma. Dit is IC 2948. Met UHC en OIII zag ik IC 2872, naast IC 2948, als een ronde vlek die groter was dan NGC 3199 (Carina's Smile) alhoewel dat ook Gum 39 kan zijn geweest. IC 2948 vulde bijna de helft van het beeldveld en was zichtbaar als een V-vormige nevel. De kip-vorm was niet zichtbaar helaas.De sterrenhoop in IC 2948 heeft de aanduiding IC 2944 en deze was zichtbaar als een losse groep sterren naast Lambda Centauri.

Door naar Omega Centauri, de helderste en grootste bolhoop aan de hemel. Reeds zichtbaar met het blote oog! Met de 94 mm en een 13 mm Ethos oculair kon ik de rand oplossen. Zeer spectaculair!

Ook M 83 moest zijn geheimen prijs geven. Met het 13 mm Ethos waren de centrale balk en twee armen zichtbaar. Het helpt dat het stelsel in het zenit staat :)

Tenslotte NGC 6188. Met UHC en beter nog met OIII was er veel neveligheid en wat donkere wolken zichtbaar rond twee redelijk heldere sterren. In de omgeving heb ik nog wat sterrenhopen gezien maar ik heb de moeite niet genomen om deze te identificeren.

Rond 2 uur heb ik de telescoop opgeborgen en ben ik gaan slapen. Vanavond meer!!!
 
M83 met zo'n kleine kijker zo goed..
In het zenit.
Juist ja
Dat is nou een supermoeilijk ding in de lage landen.
Die Omega Centauri heb ik in een C90 gezien toen in in Australie woonde. Ik vond hem al spectaculair in zo'n kleine kijker.
 

TomC

Arp_244
Stuk voor stuk objecten waar ik al lang van droom om waar te nemen. Met dit type verslagen wordt m'n honger een héél klein beetje gestild, maar de nieuwsgierigheid des te sterker. Stuurt iemand me aub eens naar de zuidelijke kant van deze aardbolknikker!!
 
Bovenaan Onderaan