Het nut van een Barlow

[Steem]

Enkele maanden geleden heb ik een 2x barlow aangeschaft en ik gebruik het ding nooit. Maar waarom zou ik? Eigenlijk begrijp ik het nut van een barlow niet zozeer. Welk 'groot' gat vult het nou eigenlijk precies op? Een oculairenset bestaat meestal uit oculairs van 32/40mm, 21/26mm en 10mm. Redelijk standaard, heel toepasbaar. Stel dat we hier een 2x barlow aan toevoegen. We komen dan op 16/20mm, 10,5/13mm en 5mm. Dat staat een beetje gek vind ik. De enige echte toevoeging is het 5mm oculair. Maar een goede barlow kost toch al snel rond de 100 euro (voor 1,25"). Daar heb je ook een goed 5mm oculair voor, zonder de nadelen van de barlow. Met 1 barlow voeg je dus naar mijn mening maar 1 oculair toe. Ik heb nooit echt het gevoel bij een 10mm oculair dat ik baal dat ik geen 13mm heb. Die vergrotingen liggen zo dicht op elkaar dat het weinig toevoegt. Voor mij wordt er alleen onderaan het lijstje een oculair toegevoegt met de dubbele vergroting van de hoogste vergroting.

Vind ik de barlow dan compleet zinloos? Waarschijnlijk niet. Tuurlijk zal er een nacht zijn waarop ik graag mijn 7mm transformeer in een 3,5mm en dan ben ik maar wat blij met mijn 2x barlow. Maar had ik dan niet net zo goed een 3,5mm oculair aan kunnen schaffen...?

Wat wil ik hier dan mee zeggen? Raad of schaf niet te snel een barlow aan. Bedenk eerst even wat je toevoegt, en of het de 'nadelen' van de barlow waard zijn. Ik steek er liever een ander oculair in dan dat ik er een barlow tussen plaats.

[Meiling]

Barlows hebben soms wel degelijk nut:
Ze verlengen de oogafstand.
Je kan je lange fl-oculairen (comfortabele oogafstand) gebruiken als een kort oculair.
Ze kunnen een aantal oculairen vervangen.
Wanneer heeft een barlow minder nut:
Bij een telescoop met een lange brandpuntafstand is het minder vaak nodig. Voor zowat de hele WO-lijn apo's is een goede barlow haast een must om hogere vergrotingen te halen.
Bij sommige series. Voorbeeld Pentax XW-lijn.
20 en 10mm oculair in de set, en zo nog meer paren.
De TV-Plossl-serie is zo opgezet dat het vaak WEL zin heeft om te barlowen (2x) omdat er geen overlap optreedt.

[sixela]

Re: Het nut van een Barlow

Enkele maanden geleden heb ik een 2x barlow aangeschaft en ik gebruik het ding nooit. Maar waarom zou ik? Eigenlijk begrijp ik het nut van een barlow niet zozeer. Welk 'groot' gat vult het nou eigenlijk precies op? Een oculairenset bestaat meestal uit oculairs van 32/40mm, 21/26mm en 10mm. Redelijk standaard, heel toepasbaar.

En een groot gat tussen 26 en 10mm en voorbij 10mm.

Maar een goede barlow kost toch al snel rond de 100 euro (voor 1,25"). Daar heb je ook een goed 5mm oculair voor, zonder de nadelen van de barlow.

Tja, toch geen Nagler (ik barlow vaak mijn 16T5 en 11T6), en vaak ook niet een goed oculair met een goede oogafstand.

Komt daarbij dat een barlow de sferische aberratie van bijvoorbeeld Abbe ortho-oculairs tegenwerkt en op de meeste eenvoudige oculairs in snelle telescopen het astigmatisme aan de rand van het veld onderdrukt...

En eens ik een Ethos heb, dan heb ik voor €0 toch maar mooi een tweede Ethos .

Met 1 barlow voeg je dus naar mijn mening maar 1 oculair toe. Ik heb nooit echt het gevoel bij een 10mm oculair dat ik baal dat ik geen 13mm heb.

Ik wel. Als ik een OIII filter gebruik is een 10mm bij mij vaak teveel, en 16mm te weinig.

[Big bang]

Als je alleen visueel waarneemt met relatief goedkope oculairs, heb je eigenlijk wel gelijk. Er zijn ook barlows van 3 - 5 x en dat geeft toch ook wel weer interessante extra vergrotingsmogelijkheden.
Zeker anders wordt het als je fotografeert of een binoviewer gebruikt. Daarbij kan een barlow goede diensten bewijzen. Een barlow kan ook in de functie van lichtwegcorrector worden ingezet of bij collimeren. Om te voorkomen dat je allerlei abberaties of hinderlijke reflecties introduceert, is het wel verstandig een kwalitatief goede barlow te gebruiken.

[EricB]

Hi Steem,


ben het met Patrick en Sixela eens. Zeker met jouw relatief snelle telescopen heeft een barlow meer nut dan alleen een extra vergroting leveren. Een barlow buigt een steil invallend lichtkegel van een snelle telescoop zachtjes om naar wat rustiger waarden en daardoor hoeven je oculairen weer iets minder hard te zwoegen en die laten daardoor minder steken vallen en dus zit jij glimlachend achter je telescoop, omdat je met een simpele ploessl toch een prachtig beeld hebt bij een prettige inkijk.

Veel plezier.

[Steem]

Weer wat nieuw inzicht! Ondanks dat ik mezelf de barlow nog niet zo snel zie gebruiken is het altijd fijn extra voordelen te ontdekken aan de spullen die je hebt! Wie weet dat ik het in de toekomst nog ga waarderen.

Maar wat eigenlijk mijn uitgangspunt was is dat uit mijn eigen ervaring een barlow niet altijd gebruikt gaat/kan worden. Het is wel belangrijk dat je iets toevoegt met een barlow. En dan natuurlijk liever iets meer dan 1 extra vergroting. Gewoon even beslissen dus of het zin heeft voor je een barlow koopt/aanraad. Het is toch weer een boel tientjes!

Bedankt voor de reacties in ieder geval. Altijd handig om andermans ervaringen te horen.

[Wolkewietje]

Toch zou ik mijn barlow voor geen goud willen missen...

[Meiling]

Ik moet er niet aan denken om met mijn ETX70 zonder barlow te moeten werken. Echter het beroerde is dat een echt goede barlow er niet in past (te weinig ruimte, barlowlens steekt te diep) Shorty's zijn niet zo goed als ik zou willen.

[sixela]

Maar wat eigenlijk mijn uitgangspunt was is dat uit mijn eigen ervaring een barlow niet altijd gebruikt gaat/kan worden.

Klopt. En soms doe je er best aan inderdaad de brandpuntsafstanden van je oculairs anders te kiezen om geen overlappende vergrotingen te krijgen.

Een Orion Shorty Plus vergroot meestal 2.2x-2.4x (afhankelijk van waar in je oculair het brandvlak zich bevindt), en een gebarlowde 25mm geeft dus meestal krak hetzelfde als een 10mm, zij het met een volledig andere oogafstand, en laat dat net (25/10mm) de combinatie van oculairs zijn die ja standaard bij je telescoop krijgt.

Eigenlijk heb je best bij twee oculairs een spreiding nodig die de wortel is van de vergroting van de barlow, m.a.w. 1.4 voor een 2x barlow, om de vergrotingen net goed te laten aansluiten (twee zonder en twee met barlow). 25mm/18mm, bijvoorbeeld.

Vandaar dat het handing is om als je een 25/10mm combinatie hebt een barlow te combineren met bijvoorbeeld een 17-18mm Plössl. Of carrément een 17mm Stratus te nemen die je 25mm volledig gaat vervangen (het getoonde veld is even groot als dat van de 25mm Plössl) en je onder de 10mm iets van effectieve lengte rond de 7mm te geven met een aangename inkijk.

[fixxxer]

Toch zou ik mijn barlow voor geen goud willen missen...

Ik ook niet, werelds man, barlow!

[Sterrenkijker]

Toch zit er ook een nadeel aan een barlow en dat is dat hij een deel van het licht tegenhoud en dat kan weer nadelig zijn bij lichtzwakke objecten.

[sixela]

Toch zit er ook een nadeel aan een barlow en dat is dat hij een deel van het licht tegenhoud en dat kan weer nadelig zijn bij lichtzwakke objecten.

De meeste barlows houden maximum 1.5-3% van het licht tegen. Da's verwaarsloosbaar, want de oppervlaktehelderheid van een voorwerp hangt (kwadratisch) af van de brandpuntsafstand van een oculair en die is ook niet op 3% juist...

Als je kleine voorwerpen aan het zoeken bent is de barlow eigenlijk behulpzaam, want zwakke voorwerpen worden vaak uitgesmeerd door randastigmatisme, wat de detectie of perceptie van het voorwerp veel meer beďnvloedt dan dat minieme transmissieverschil. En de barlow gaat die aberratie aan de rand ook onderdrukken (en ervoor zorgen dat sterren aan de rand zich niet als mini-deepskyvoorwerpen gaan vermommen).

Plus: een barlow met een ortho of mono heeft nog altijd minder lucht/glastransities dan de meeste oculairs met een comfortabele oogafstand, dus dat argument gaat alleen op als je zo radicaal consequent bent dat je enkel met monocentrische oculairs waarneemt.

Er hangt ook veel meer af van de kwaliteit van de coatings, geloof me. De transmissiekarakteristieken van bijvoorbeeld de Pentax XW zijn legendarisch, ondanks de vele lensgroepen.

[Sterrenkijker]

Interessant, je hebt waarschijnlijk gelijk, maar een verkoper gebruikte eens dit argument om maar een planetairy oculair te kopen in plaats van een shorty plus barlow omdat de barlow meer licht zou wegnemen dan het oculair.

[Clear Skies]

Ik ben het dan toch met de verkoper eens; het is een apart stuk glas dat je ervoor zet en dat zorgt voor licht- en contrastverlies. Het is mij altijd opgevallen dat een barlow weliswaar vergroot, maar dat de kwaliteit van het beeld behoorlijk achteruit gaat. Ik heb er ook eentje maar ik gebruik 'm eigenlijk nooit.

[sixela]

Ik ben het dan toch met de verkoper eens; het is een apart stuk glas dat je ervoor zet en dat zorgt voor licht- en contrastverlies.

Zoals ik zei, met deze logica moeten we maar met z'n allen monocentrische oculairs kopen, en zeker geen TMB/BO planetary. Meer dan twee lucht/glastransities is gewoon niet acceptabel, en Naglers zijn volledig uit den boze.

Tussen haakjes: ik heb een monocentrisch oculair. Ik weet precies wat dat opbrengt.

Ter vergelijking: barlow: 1.5-3% lichtverlies. Twee spiegels in een Newt of SCT (zonder enhanced coatings): 20% lichtverlies. Diagonaal achteraan aan een refractor of SCT (niet enhanced): 11% lichtverlies. Enhanced: 4%.

Ik merk dat je een sterdiagonaal in je SCTs hebt staan...een apart stuk glas.

Als je me vertelt dat je het verschil tussen een telescoop met een apertuur van 200mm en eentje met een apertuur van 197mm kan zien: fijn. Ik zou maar vast gaan klagen bij de constructeurs die een bevel aan de rand van hun spiegel slijpen .

Als je die redenering gaat doortrekken, trouwens, dan moeten we maar met z'n allen door achromatische refractoren kijken, want APO triplets hebben meer glaselementen (om nog te zwijgen van het lichtverlies in een Newt of SCT). En dan liefst zonder sterdiagonaal.

Het is mij altijd opgevallen dat een barlow weliswaar vergroot, maar dat de kwaliteit van het beeld behoorlijk achteruit gaat. Ik heb er ook eentje maar ik gebruik 'm eigenlijk nooit.

De kwaliteit van een beeld gaat er trouwens met een barlow inderdaad op achteruit, omdat je meer vergroot (en dus je dichter bij de limieten van een telescoop of de seeing aan gaat schurken). Maar da's klagen dat je meer tegenwind krijgt als je harder gaat fietsen .

Als je vooral trage telescopen hebt heb je niet zo vaak nood aan een barlow - langere oculairs leveren al nogal wat vergroting en oculairs presteren op die kijkers allemaal goed; je kortere oculairs barlowen levert op die kijkers vaak teveel vergroting.

Maar je mag niet generaliseren. Niet iedereen heeft een f/10-kijker.

Ik heb al vier (optisch goede) barlows gehad (een GSO, een TV Powermate, een TV 2x en een TMB 1.8x ED) en het is me nooit opgevallen dat er bij gelijke vergroting een groot kwaliteitsverlies is.

Integendeel, in mijn Starblast presteren orthos en Plössls in een barlow beter dan een equivalente kortere ortho, zelfs axiaal. Alleen de Naglers kunnen de brutale f/4-verhouding tamelijk goed aan als je een stertest doet, maar ten koste van wat extra lichtverlies (meer elementen...).